Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

DARÜ'L-FEYZ-İ MUSİKİ

1915'te Kadıköy'de Ali Şamil Paşa'nın konağında, Meclis-i Ayan zabit kâtibi, baş-hanende Üsküdarlı Edhem Nuri Bey tarafından kurulmuş musiki derneği. İlk yıllarında bünyesinde Udi Sami Bey, Lav-

tacı Müzikali Hacı Tahsin Bey, Kemani Naim Bey, Neyzen ve nısfiyezen Cemil Bey, Sinekemani Nuri Bey (Duyguer) gibi musikiciler bulunuyordu. Hanendeleri yöneten Edhem Nuri Bey, Yeniköylü Hasan Efendi'nin yetiştirdiği, otuz-kırk fasıl bilen bir musikiciydi. Nuri Duygu-er'in aracılığıyla derneğe giren ve o yıllarda çocukluk çağlarında bulunan Münir Nurettin (Selçuk) iki yıl hazırlıktan sonra derneğin verdiği ilk konserde sahneye çıkmış, solo icrasıyla dikkat çekmişti.

Kısa bir süre sonra dağılan dernek bu kez 1920'de Kanuni telgrafçı Âta Bey'in (Öztan) başkanlığında, onun Üsküdar Paşakapısı'ndaki konağında yeniden kurulmuştur. Üyeleri arasında Üsküdarlı Hoca Bestenigâr Ziya Bey, Udi Sami Bey, Tanburi Selahattin Bey (Pınar), Arap Cemal, Tanburi Kadıköylü Fuat Bey (Sorguç), Müzikali Celal Bey, piyanist Emine Fulya (Akaydın) ve piyanist Madam He-leni vardı. Dernekte Rauf Yekta Bey de bir süre ders vermiştir.

1927'de derneğe giren Kemani Emin Doğan burada yıllardır özlediği ciddi, olgun bir musiki çevresine kavuştuğunu ve zamanın ileri gelen musikicileri Ali Rifat Çağatay, Dr. Hamit Hüsnü Kaya-can, klarnetçi Şükrü Tunar, Kemani Necati Tokyay, Neyzen Halil Can, Santuri Zühtü Bardakoğlu ve İzzettin Gerçeker' le birlikte çalışıp konserler verdiklerini anlatmıştır.

1934 dolaylarında dernek dağılmış, çeşitli musiki adamlarının evlerinde toplantılarını sürdüren üyeler 1938'de kurdukları Yeni Üsküdar Musiki Cemiyeti adı altında yeniden bir araya gelmişlerdir. Cemiyet 1944'te feshedilerek 1946' da Üsküdar Halk Musiki Derneği adıyla bir kez daha kurulmuş ve 1955'te düzenlenen bir kongreyle adı Üsküdar Musiki Cemiyeti'ne(->) dönüştürülmüştür. 1931'den beri dernekte öğretmenlik e-den Emin Ongan bu kuruluşta da uzun yıllar görev almıştır. İstanbul'un en eski musiki derneklerinden biri olan Darü'l-Feyz-i Musiki'den pek çok musikici yetişmiştir.

Bibi. İnal, Hoş Şada; M. N. Özalp, Türk Musikisi Tarihi, Ankara, 1988; M. Rona, Yirminci Yüzyıl Türk Musikisi, İst., 1970; S. K. Ak-süt, Beşyüz Yıllık Türk Musikisi, İst., 1969; Üsküdar Musiki Cemiyeti, Türk Musikisinin Hizmetinde 50. Yıl, ist., 1967.

GÖNÜL PAÇACI