Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

DARÜLEYTAMLAR

558

559

DARÜLFÜNUN

bir dönüm noktası oluşturmuştur. Darü'l-Elhân, Cumhuriyet'ten sonra nota yayımlayan ilk resmi kurumdur. 1923'ten itibaren gayriresmi olarak oluşturulan "Da-rü'1-Elhân'da müteşekkil heyet-i ilmiye" tarafından incelenerek yazılan ve farklı kaynaklardan gelen eserlerin tespit edilerek muhafaza ve aktarımını sağlayan klasik eser notaları Türk musikisinin birinci derecede başvuru kaynağı olma özelliğini taşımışlardır. Bu yayınlar Darü'l-Elhân Külliyatı adı altında yayımlanmaya başlayan, 120'si Osmanlıca toplam 180 yaprak nota, 7 sayı yayımlanan Darü'l-Elhân Mecmuası ile, Anadolu'daki folklor inceleme gezilerinden derlenen türkülerin yer aldığı Anadolu Halk Şarkıları (1927-1928) adındaki 7 defterdir. Kurumun yayınları bir yapı değişikliğine uğrayarak önce İstanbul Konservatuvarı, sonra İstanbul Belediye Konservatuvarı adını aldıktan sonra da sürdürülmüştür.

Kurumun bir başka faaliyeti, notası tespit edilen eserlerin plak kayıtlarıdır. Columbia firmasında 78 devirli olarak doldurulan bu plaklar klasik musikinin en büyük beste şekillerinden şarkılara ve halk türkülerine kadar geniş bir re-pertuvarı dinleyiciye sunmuştur.

Darü'l-Elhân'ın Anadolu'ya düzenlediği folklor araştırma ve derleme gezileri de bu alanda girişilen ilk çalışmalar olması açısından son derece önemlidir. 1926' da Rauf Yekta Bey, Yusuf Ziya Bey, Ekrem Besim Bey ve Dürri Bey ile başlayan ilk geziyi daha sonraki yıllarda ö-bür geziler izlemiştir.

Kurumda bu çalışmalar sürdürülürken 9 Aralık 1926'da Maarif Vekili Mustafa Necati Bey'in emri ile kurulan "Sa-

nayi-i Nefise Encümeni"nin kararı ile Darü'l-Elhân'da Türk musikisi eğitimi ve öğretimi yasaklanmıştır. Ders veremeyecek olan öğretim kadrosunu dağıtmamak için öğretmenlerden kurulu Türk Musikisi İcra Heyeti ile Rauf Yekta, Muallim İsmail Hakkı, Zekâizade Hafız Ah-med Efendi'den oluşan Tasnif ve Tespit Heyeti bırakılarak sınırlandırılan faaliyetler yapısı değiştirilen konservatuvarda sürdürülmeye çalışılmıştır (bak. Belediye Konservatuvarı).

Bibi. Ergin, Maarif Tarihi, IV; M. N. Özalp, Türk Musikisi Tarihi, Ankara, 1988; Rauf Yekta, Türk Musikisi Nazariyatı, ist., 1924; "Darü'l-Elhân Şuûnu", Darü'l-Elhân Mecmuası, S. l (1340); "Musiki Encümeni ve Darü'l-Elhân Teşkili", Milli Talim ve Terbiye Mecmuası, S. 2 (1333); E. R. Üngör, "Türk Musikisinde Nota ve Yayımcılığı, Yayımlar-Ya-yımcılar", Musiki Mecmuası, S. 337 (1977); H. N. Tongur, Kuruluşunun 50. Yılında istanbul Belediye Konservatuarı, îst., 1973; Öztuna, BTMA, I; N. Özcan, "Darülelhan", DlA, VIII.

GÖNÜL PAÇACI