Microsoft Word Shelale Nebiyeva doc

İbtidai təhsil pilləsində əlifbanın öyrənilməsi, oxu və 
yazı texnikasının, hüsnxətt qaydalarının, düzgün, sürətli, şüurlu 
və ifadəli oxu üzrə ilkin bacarıqların mənimsənilməsi, lüğət ehti-
yatının tədricən zənginləşdirilməsi, ən zəruri qramamtik qay-
daların və ədəbi tələffüz normalarının öyrənilib tətbiq olunması, 
ekspressiv nitq bacarıqlarının formalaşdırılması, Azərbaycan xal-
qının dili, tarixi, əxlaqi-mənəvi keyfiyyətləri, mədəniyyəti, adət-
ənənələri haqqında ilkin anlayışların yaradılması təmin olunur; 
İbtidai sinif şagirdlərində bədii sözə həssas müna-
sibət hissləri tərbiyə etmək onların həm nitq və təfəkkürünün 
inkişafına, həm də intellekt qabiliyyətlərini inkişaf etdirən 
Ana dili fənni digər fənlərin öyrənməsinə də güclü təsir edir. 
Məktəbdə bu vəzifəni yerinə yetirən ən təsirli vasitələrdən birini 
ədəbi nümunələrinin tədrisi prosesində poetika üzrə aparılan işlər 
təşkil edir. Poetikanın əsas xüsusiyyətlərini öyrətmək üçün müəl-
lim özü bir ədəbiyyatşünas kimi onun ən incə xüsusiyyətlərini 
dərk etməlidir. Müxtəlif təhsil texnologiyalarının tətbiq olunduğu 
müasir şəraitdə milli keyfiyyətlərimizi qoruyub saxlayan ədəbi 
nümunələrin yüksək səviyyədə tədrisi bu gün xüsusilə zəruridir. 
Yaşı yüz illərlə ölçülən ədəbi nümunələrin bu qədər 
uzun yaşamasının sirri şübhəsiz ki, onların mahiyyətindəki ob-
razların mükəmməlliyində, xalq həyatına bağlılığındadır. Bu mü-
kəmməllik obrazlı söz və ifadələrin zənginliyi ilə bağlıdır. Həmin 
10
obrazlı söz və ifadələrin mahiyyətini şagirdə başa salmaq müm-
kün olsa, onda məktəbli ümumən ədəbiyyatın cövhərini dərk edə 
bilər. Hələ bağçada və ya evdə ikən layla, oxşama, bayatı, atalar 
sözləri və məsəllərlə tanış olan uşağa həmin nümunələrin mahiy-
yətini başa salmaq ibtidai sinif müəlliminin öhdəsinə düşür. 
Müəllim necə etməlidir ki, uşaq həmin folklor nümunəsinin poe-
tikasını dərk etsin, ədəbiyyatşünaslıq elementləri ilə tanış olsun? 
Bu sualın cavabını tapmaq hazırkı şəraitdə xüsusilə vacibdir.
Ədəbi nümunələrin mümkün qədər daha effektli tədrisi 
üçün həm ənənəvi, həm də müasir təlim texnologiyalarının 
təcrübəsindən istifadə etmək zəruridir. 
Biz köhnə təhsil sistemimizin yeni yaranan texnolo-
giyalardan aşağı səviyyədə olduğunu söyləmək fikrindən uzağıq. 
Lakin, yeni texnologiyalar demokratik cəmiyyətin ruhuna uyğun 
gəldiyinə görə onların qaçılmaz olduğunu dərk edirik. Yeni tex-
nologiyaların bütün üstünlüklərinə baxmayaraq onun elə naqis-
likləri var ki, bu qüsurlardan yaxa qurtarmaq ibtidai sinfin başlıca 
məqsədi kimi ortaya çıxır. Amerikada və Avropada məktəbin 
demokratik əsasda qurulması sinifdə şagirdin özünü tam sərbəst 
aparmasına səbəb olur, hətta uşaqlar istəsələr sinifdə əcayib 
şəkildə otura bilər, yata bilər və s. Bu isə bizim başa düşdüyümüz 
tərbiyə ilə təhsilin vəhdətinə zərər gətirə bilər. Bu vəsaitin Ana 
dili tədrisi metodikasının aktual problemlərinə həsr olunmasının 
əsas səbəblərindən biri də budur. Uşaqlara milli ənənələrimizin, 
ata-anaya, böyüyə, müəllimə hörmət hissləri tərbiyə etmək sahə-
sində müəllimlərin vəzifələrini aydınlaşdırmağı müasir təhsili-
mizin vacib problemlərindən hesab edərək, yeni texnologiyalara 
sadiq qalmaqla yanaşı milli keyfiyyətlərimizi qoruyub saxlamağı 
başlıca amil kimi götürməyi zəruri hesab edirik.