Ishqalanish kuchlari. - qattiq jism suyuqlik yoki gazlarda harakatlansa yoki qattiq jism bo`laklari bir-birining sirti bo`ylab harakatlansa, ishqalanish hodisasi ro`y beradi va ishaqlanish kuchi paydo bo`ladi.
- Gorizontal harakatlanayotgan jism uchun bosuvchi kuch og`irlik kuchidir
- Fish=FN
- FN-bosuvchi, siquvchi kuch - ishqalanish. koeffitsiyenti bo`lib, jismlarning tegib turgan sirtlarining fizik hossalariga bog`liq.
Dumalanayotgan jismning ishqalanish kuchi - Dumalanayotgan jismning ishqalanish kuchi
- F=k N/r
- , bunda k- dumalanish ishqalanish koeffitsiyenti (uzunlik birligida o`lchanadi), N- normal bosim kuchi, r- dumalanayotgan jism radiusi .
- Sirpanishdagi ishqalanish. Gorizontal sirtda yotgan jismga ta’sir etayotgan gorizontal kuch taglikdagi ishqalanish kuchidan ortiq (FN) bo`lsa, u holda jismning tezlanishi noldan farqli bo`ladi va sirpanish boshlanadi. Sirpanishdagi ishqalanish kuchi tezlik ortishi bilan dastavval kamayadi, keyin orta boshlaydi.
4. Ish va uning o`lchov birligi. - Bajarilgan ish ta’sir etuvchi kuchga, ko`chish masofasiga va qo`yilgan kuchning yo`nalishiga bog`liq.
- A=Fs · s (1)
- A=Fs Cos (2)
- Agar kuchni yo`nalishi harakat yo`nalishi bilan mos tushsa A=Fs (3)
- A=FS formuladan foydalanib SI tizimida Ishni o`lchov birligi F=1N, S=1 m, A=1Nm=1J.
Quvvat va uning o`lchov birliklari. - Mashinalarning ish bajarish tezligini ifodalash uchun quvvat kattaligi qabul qilingan.
- Quvvat deb vaqt birligida bajarilgan ishni ifodalovchi kattalikka aytiladi.
- Agar t vaqtda bajarilgan ish A bo`lsa u holda quvvat N=A/t A= Fs bo`lgani uchun
- N= Fs/t= Fυ N= Fυ
- Demak, kuchning tezlikka ko`paytmasi harakat quvvatini beradi.
Quvvat birliklar: N=A/t ifodadan keltirib chiqariladi. SI tizimida A = 1 Joul t=1 sek N=1 Joul/1sek=1Vatt - Quvvat birliklar: N=A/t ifodadan keltirib chiqariladi. SI tizimida A = 1 Joul t=1 sek N=1 Joul/1sek=1Vatt
- Agar jism 1 sek ichida 1 Joul ishni bajarsa uni quvvati 1 Vatt bo`ladi.
- shartli ravishda 1 ot kuchi= 75kgm/s, 1 kgm= 9,8 j.
Dostları ilə paylaş: |
