Abdulla qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti pedagogika ta

II-bobga xulosa

Oila – an’anaviy tarbiyaning asosiy instituti bo’lib hisoblanadi. Qiz bolalar yoshlik davrida oilada olgan ta’lim-tarbiyasini butun umri davomida saqlaydilar. Qiz bolalar hayotining asosiy qismini oilada o’tkazadi oilada qizlar tarbiyalanadilar. Ota-onaning qiz bolalar oldidagi burchi, o’zbekona ta’bir bilan aytganda, qiz bolaga yaxshi nom qo’yish, yaxshi muallim qo’liga topshirib, savodini chiqarish, ilmli, kasb-hunarli qilish, oilali va uyli-joyli qilishdan iboratdir. Shunday qilib, ijtimoiy tarbiyaning dastlabki o’chog’i oila bo’lib, ular dastlabki ijtimoiy ko’nikmalarni o’zining ta’sir kuchiga ko’ra hech qanday tarbiya vositasi oila bilan bellasha olmaydilar. Oilada qiz bola shaxsini asoslari tarkib toptiriladi, maktabga borganda esa qiz bola shaxs sifatida shakllangan bo’ladi.

Oila qiz bolalarga insoniy va salbiy ta’sir etish omili bo’lishi mumkin. Qiz bola shaxsiga ijobiy ta’sir etishimiz uchun asrlar osha o’tib kelayotgan xalqimiz tajribasidan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Oila sharoitida qizlar bilan bo’ladigan muloqot jarayonida ibratli oilalar yoki katta hayotiy tajriba, ma’naviy axloqiy dunyoqarashga ega bo’lgan kishilar hayoti va faoliyatidan misollar keltirish qizlarda ulardan namuna, o’rnak olish tuyg’usini uyg’otadi, ularning ibratli jihatlarini o’zlashtirishga nisbatan rag’batni kuchaytiradi. Bu o’rinda o’smir yoki o’spirin qizlarda balog’at davrida ko’zga tashlanuvchi o’zlari uchun hayotiy idealni tanlashga nisbatan yuzaga kelgan istakka tayanib ish ko’rish oila sharoitida qizlarni mustaqil oilaviy hayotga tarbiyalashga yo’naltirilgan faoliyat samaradorligini ta’minlaydi. Oilada qiz bolalarni oilaviy hayotga tarbiyalashda ayniqsa, mahalla, qo’ni-qo’shnilarning o’rni kattadir.

III.BOB TAJRIBA-SINOV ISHLARINI ASHKIL ETISH METODIKASI.
3.1 Tajriba sinov ishlarining natijalari va tahlili
Ishning navbatdagi bosqichida oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalashga doir tajriba -sinov ishlari samaradorligi o‘rganildi.
Oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalashga doir tajriba-sinov ishlarini tashkil etish uchun dastlab tadqiqot faraziga mos metodika ishlab chiqildi. Tajriba-sinov ishlari metodikasi tajriba-sinov ishlari bosqichlari, tajriba-sinov ishlarini o‘tkazishga doir tarqatma materiallar hamda tajriba-sinov metodlarini o‘z ichiga qamrab oldi.
1. Asoslovchi bosqich. Mazkur bosqichning maqsadi oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalashning dastlabki bosqichini tashxis etish.
Mazkur bosqichda quyidagi vazifalar hal etildi:

• 
  tayyorlov - tashxisning maqsad, vazifa, mezon va metodlari aniqlandi;
  
• 
  izlanishli - tashxis ob‘ektlari o‘rganildi va olingan axborotlar to‘plandi;
  
• 
  tahliliy - olingan natijalar miqdor va sifat jihatdan tahlil etildi, ular
  

izohlandi;

• 
  izohli - rejalashtirilgan ishlarni o‘tkazishga ta‘sir etuvchi pedagogik
  

ta‘sirlarning majmuaviy o‘lchovi aniqlandi.
2. Tajriba bosqichi. Maqsad - oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalash. Tayyorlov bosqichida tashxis etilganlari asosida oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalashga yo‘llari ishlab chiqildi. Oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalash yo‘llari asosida o’quvchi qizlar bilan faol ish olib borildi.
3. Umumlashtiruvchi bosqich. Maqsad - barcha o‘tkazilgan tajriba- sinov
ishlarining yakunini chiqarish. Tahliliy bosqichda tajriba-sinov ishlari va olingan natijalar tahlil etildi. Izohli bosqich asosida tashkil etilgan tajriba-sinov ishlariga doir tavsiyalar ishlab chiqildi.
Muammoni tadqiq etishga yo‘naltirilgan amaliy faoliyat bir necha bosqichda
amalga oshirildi. Dastlab amalga oshirilishi zarur bo‘lgan maqsad va vazifalarning mohiyatiga tayangan holda tajriba-sinov ishlarining umumiy davri va bosqichlari belgilandi. Bosqichlarning begilanishida quyidagi tamoyillar ustuvor bo‘ldi:
1. Har bir bosqichda aniq maqsad va vazifalarning amalga oshirilishiga
erishish.
2. Bosqichlar o‘rtasida o`zaro mantiqiy bog‘liqlik hamda uzviylikning
mavjud bo‘lishini ta‘minlash
Shu bilan birga tajriba-sinov ishlari jarayonida oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalanganlik darajasini aniqlash mezonlari va ko‘rsatkichlari ham aniqlandi.
oilada qiz bolalarni oilaviy hayoga tarbiyalanganlik darajasi ko‘rsatkichlari sifatida quyidagilar belgilab olindi:
1) fikrning keskinligi va moslashuvchanligi;
2) tashqi ta‘sirlardan ximoyalana olishning barqarorligi;
3) shaxslararo o‘zaro harakat tavsifi.
Suhbatlar va so‘rovnoma jarayonida quyidagi savollardan foydalanildi:
Tadqiqotning dastlabki bosqichida biz o’rgangan va “Qiz bolalarda qanday xislatlar bo’lishi kerak?” mavzusida olgan yozma insho natijalari oilada qiz bolalarni oilaviy hayotga tarbiyalashda ota-ona va oilaviy tarbiyaning ta’siri boshqalarga nisbatan yuqori ekanligini ko’rsatdi. Ya’ni, ijtimoiylashuv jarayonida o’smirlik davrida taqlid obrazlarini ta’sirining ijtimoiy psixologik xususiyatlariga jiddiy e’tibor qaratishda oilaviy tarbiya xususiyatlari o’smir shaxsi shakllanishda muhim ahamiyat kasb etadi. Qolaversa, bu jarayonning kechishida ijtimoiy demografik hamda yoshga oid omillarining ham o’ziga xos o’rni pedagoglar va psixologlar tomonidan alohida e’tiborni qaratilishini talab qiladi.
Shu nuqtai nazardan oilada qiz bolalarni oilaviy hayotga tayyorgarligi shaklanishining psixologik mexanizmlar ko’rsatkichlari haqida batafsil ma’lumotga ega bo’lish uchun o’quvchilarda oilaviy hayotga tayyorrganligini aniqlash borasida tadqiqot olib borilib, empirik ma’lumotlar yig’ish va uning natijalarini ijtimoiy psixologik talablar asosida tahlil qilish masalasi qo’yilgan edi. Mazkur paragrafda ushbu masalaga yanada oydinlik kiritish orqali qo’lga kiritilgan empirik ma’lumotlar tahlilini bayon etamiz.