T. C. Sanayi ve ticaret bakanliğI

2. NUTS - İSTATİSTİKİ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLANDIRMASINA

GÖRE SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SIRALAMASI

(Düzey 1 lere göre sınıflandırma)

Sıra No	İstatistiki Bölge Birimi Düzey 1	İstatistiki Bölge Birimi Düzey 2	İstatistiki Bölge Birimi Düzey 3
1	İSTANBUL	TR10 İstanbul Alt Bölgesi	İstanbul
2	BATI ANADOLU	TR51 Ankara Alt Bölgesi	Ankara
		TR52 Konya Alt Bölgesi	Konya, Karaman
3	DOĞU MARMARA	TR41 Bursa Alt Bölgesi	Bursa, Eskişehir, Bilecik
		TR42 Kocaeli Alt Bölgesi	Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova
4	EGE	TR31 İzmir Alt Bölgesi	İzmir
		TR32 Aydın Alt Bölgesi	Aydın, Denizli, Muğla
		TR33 Manisa Alt Bölgesi	Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak
5	BATI MARMARA	TR21 Tekirdağ Alt Bölgesi	Tekirdağ, Edirne, Kırklareli
		TR22 Balıkesir Alt Bölgesi	Balıkesir, Çanakkale
6	AKDENİZ	TR61 Antalya Alt Bölgesi	Antalya, Isparta, Burdur
		TR62 Adana Alt Bölgesi	Adana, Mersin
		TR63 Hatay Alt Bölgesi	Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye
7	BATI KARADENİZ	TR81 Zonguldak Alt Bölgesi	Zonguldak, Karabük, Bartın
		TR82 Kastamonu Alt Bölgesi	Kastamonu, Çankırı, Sinop
		TR83 Samsun Alt Bölgesi	Samsun, Tokat, Çorum, Amasya
8	ORTA ANADOLU	TR71 Kırıkkale Alt Bölgesi	Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir
		TR72 Kayseri Alt Bölgesi	Kayseri, Sivas, Yozgat
9	DOĞU KARADENİZ	TR90 Trabzon Alt Bölgesi	Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane
10	GÜNEYDOĞU ANADOLU	TRC1 Gaziantep Alt Bölgesi	Gaziantep, Adıyaman, Kilis
		TRC2 Şanlıurfa Alt Bölgesi	Şanlıurfa, Diyarbakır
		TRC3 Mardin Alt Bölgesi	Mardin, Batman, Şırnak, Siirt
11	ORTADOĞU ANADOLU	TRB1 Malatya Alt Bölgesi	Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli
		TRB2 Van Alt Bölgesi	Van, Muş, Bitlis, Hakkari
12	KUZEYDOĞU ANADOLU	TRA1 Erzurum Alt Bölgesi	Erzurum, Erzincan, Bayburt
		TRA2 Ağrı Alt Bölgesi	Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan

KAYNAK: DPT, 2003

3. GENEL GÖSTERGELER
3.1. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER
3.1.1. Bölge İllerinin Nüfus Göstergeleri
TABLO 1: Bölge İllerinin Nüfus Göstergeleri

DEMOGRAFİK GÖSTERGELER	BİRİM	ADANA ALT BÖLGESİ İLLERİ		TÜRKİYE	SIRALAMA (81 il İçinde)
		Adana	Mersin		Adana	Mersin
Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması		8	31
Toplam Nüfus	Kişi	1.849.478	1.651.400	67.803.927	6	8
Şehirleşme Oranı	%	75,58	60,51	64,9	7	18
Yıllık Ortalama Nüfus Artış Hızı 1990-2000	‰	17,71	26,47	18,28	27	11
İlin Yüzölçümü	Km2	13.915	15.484	769.503	15	9
Nüfus Yoğunluğu	Kişi/Km²	132,91	106,65	88	15	18

KAYNAK: DPT, 2000
Bölge illerinin nüfusları değerlendirildiğinde, 3.500.878’lik toplam nüfusu ile Türkiye’de % 5.16 oranında nüfusa ve 29.399’luk toplam yüzölçümü ile % 3.82 oranında yüzölçümüne sahip Adana Alt bölgesinde bulunan Adana ili, şehirleşme oranında Mersin iline göre daha iyi konumda olup, sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre de iyi durumdadır. Yıllık ortalama nüfus artış hızında Mersin Türkiye ortalamasının üzerinde Adana ili ise Türkiye ortalamasının altında olmasına rağmen Bölge ortalaması da Türkiye ortalamasının üzerindedir.

3.1.2. Bölgenin İllere Göre Nüfus Durumu

TABLO 2: İllere Göre Nüfus Durumu

YILLAR	İLLER	ADANA ALT BÖLGESİ İLLERİ		BÖLGE TOPLAMI	TÜRKİYE	BÖLGE %
		Adana	Mersin
2000	Toplam	1.849.478	1.651.400	3.500.878	67.803.927	5,16
	Şehir	1.397.853	999.220	2.397.073	44.006.274	5,45
	Köy	451.625	652.180	1.103.805	23.797.653	4,64
Yıllık Nüfus Artış Hızı ‰	Toplam	17,71	26,47	21,75	18,28	-
	Şehir	21,70	23,67	22,51	26,28	-
	Köy	6,29	30,92	20,10	4,21	-

KAYNAK: DİE, 2000
Nüfusun şehir ve köy nüfusu dağılımına baktığımızda; Tablo-2’de görüleceği üzere, Adana ilinde köy nüfusunda azalma görülürken Mersin ilinde köy nüfusu Türkiye ortalamasının üzerinde artış göstermektedir.

3.2. SEKTÖREL YAPI ve BÜYÜME HIZLARI
3.2.1. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)
TABLO 3: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, 2004

GSYİH	BİRİM	ADANA ALT BÖLGESİ İLLERİ		BÖLGE	TÜRKİYE
		Adana	Mersin
KİŞİ BAŞI GSYİH	$	2.339	2.452	2.393	2.146
Cari Fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
DEĞER (Milyon)	TL	5.312.206.659	5.040.086.494	10.352.293.153	178.412.438.499
PAYLAR	%	3,0	2,8	5,8	100
GELİŞME HIZI	%	39,6	47,2	43,2	43,2

KAYNAK: DİE, Türkiye İstatistik Yıllığı, 2004
Türkiye’de 2004 yılında kişi başı GSYİH değeri 2.146 $ iken, bölgede yer alan illerin bu değerin Türkiye ortalamasının üstünde olduğu tablodan da görülmektedir. Mersin ilinde Adana iline göre daha fazla bir gelişme hızından söz etmek mümkündür.
3.2.2. GSYİH’nin Sektörel Dağılımı
TABLO 4: İllerin ve Bölgenin GSYİH’nın Sektörlere Göre Dağılımı

(1987 Yılı Sabit Fiyatlarıyla, Milyar TL.)

	Yıl	ADANA ALT BÖLGESİ İLLERİ		BÖLGE TOPLAMI	TÜRKİYE TOPLAMI	Bölge %
		Adana	Mersin
TARIM	1987	401	439	840	13.314	6,31
	2000	526	643	1.169	15.962	7,32
SANAYİ	1987	683	596	1.279	19.276	6,64
	2000	1.154	727	1.881	33.738	5,58
HİZMETLER	1987	1.200	958	2.158	42.132	5,12
	2000	1.885	1.709	3.594	69.089	5,20
TOPLAM	1987	2.284	1.993	4.277	74.722	5,72
	2000	3.565	3.080	6.645	118.789	5,59

KAYNAK: DPT
GSYİH’nın sektörel dağılımında 2000 yılına göre bölgenin payı, tarımda; % 7,32, sanayide; %5,58, hizmetlerde ise; % 5,20’dir. Bölgede sektörel paylar sıralamasında ilk sırada tarım, ikinci sırada sanayi yer almakta iken hizmetin payı bu iki sektöre göre daha düşük olup, son sıradadır.
GRAFİK 1 : GSYİH’nin Sektörel Dağılımı


3.2.3. GSYİH’nin Sektörel Büyüme Hızları
TABLO 5: Bölge İlleri GSYİH’sının Büyüme Hızları (1987-2000 Dönemi; Yıllık Ortalama; Yüzde)

	ADANA ALT BÖLGESİ İLLERİ		TÜRKİYE TOPLAMI
	Adana	Mersin
TARIM	2,1	3