Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

KЕYSLAR 
Keys 1
. 
Aholiga maishiy xizmatlar ko„rsatish
 
Xaridor (erkak kishi) do‗kondan kurtka sotib oldi. Uni kimyoviy usul bilan 
tozalash korxonasiga topshirdi. U Еrda kurtkani tozalash vaqtida uni yirtib 
qo‗yishdi. Mijoz kurtkani olishdan bosh tortib, kompensatsiya talab qildi. Biroq 
korxonada bu hol zavodda yo‗l qo‗yilgan nuqson tufayli yuz berdi deb javob 
qilishdi. Kimyoviy usul bilan tozalash korxonasi kompensatsiya to‗lashdan bosh 
tortib, mustaqil ekspertiza xulosasining taqdim etilishini taklif qildi. Do‗konda 
kurtkani almashtirishdan bosh tortishmoqda, chunki uni xaridor kiygan. 

---

447 
Do‗konning cheki va kimyoviy usul bilan tozalash korxonasidan berigan 
kvitansiya mijozda mavjud emas. Xaridorga zararni kim qoplashi kerak? 
 
Savollar: 
 
Kimyoviy usul bilan tozalash korxonasi bilan mijoz o‗rtasida tuzilgan 
shartnoma tarkibining asrsiy qismlarini ajrating. 
Shartnomaning tuzilishi kimyoviy usul bilan tozalash korxonasi va mijozga 
(ular shartnoma tuzmagan vaziyat bilan solishtirilganda) qanaqa ustunliklar 
beradi? 
Shartnomaga tozalash jarayonida buyum shkastlanishi mumkinligi 
to‗g‗risidagi ogohlantirishning kiritilishi kimyoviy usul bilan tozalash 
korxonasining xatti-harakatiga qanday ta‘sir ko‗rsatishi mumkin? Mazkur holatda 
kurtkaning sifatini o‗lchash xarajatlari kimning bo‗yniga qo‗yiladi? Qaysi taraf 
o‗zini opportunistik tutish imkoniyatiga ega bo‗ladi? 
Kimyoviy usul bilan tozalash korxonasi bilan mijoz o‗rtasidagi tuzilgan 
shartnoma mukammal hisoblanadimi? O‗z javobingizni asoslang. 
QUYIDA KЕLTIRILGAN FIKRLAR 
TO„G„RIMI YOKI NOTO„G„RIMI?
1. Uy xo‗jaligi iqtisodiy faoliyatning muhim sub‘yektlaridan biri hisoblanib, 
nafaqat oila yoki xo‗jalik, balki butun mamlakat aholisining farovonligi uning 
natijalariga bog‗liq.
2. Uy xo‗jaligi iqtisodiyotning yirik sektori sifatida tijorat korxonalari va 
davlat bilan bir qatorda barcha makroiqtisodiy tartibga solish jarayonlarida ishtirok 
etadi.
3. Oila deganda - bir uyda yashashi oila-qarindoshchilik aloqalarining 
umumiyligi bilan birlashgan guruh tushuniladi.
4. Uy xo‗jaligi bu inson kapitalini ishlab chiqarishning umumiy vazifalari, 
yashash, budjet va oila-qarindoshchilik aloqalari bilan birlashgan kishilar 
guruhidir.

---

448 
5. Uy xo‗jaligining asosiy funksiyasini inson kapitalini shakllantirish, undan 
foydalanish va saqlash deb belgilash lozim.
6. Oila - bu o‗z navbatida, insonning bilimlari, amaliy ko‗nikmalari va 
mehnatga tirishqoqligining yig‗indisi sifatida tushuniladi.
7. R.Kouzning ―Firmaning tabiati‖ maqolasida firma tashkiliy tuzilma 
sifatida ―qora quti‖ deb izohlangan. Bunday tavsif aslida uy xo‗jaligiga nisbatan 
ko‗proq mos keladi. 
8. Uy xo‗jaligi uchun faqat ―qora quti‖ga ―kirish‖dagi (ish haqi, soliqlar 
chiqarib tashlangan davlat tomondan ijtimoiy transfertlar) va undan ―chiqish‖dagi 
(inson kapitali,mehnat, jamg‗arma, iste‘mol) omillar ma‘lum.
9. Institutsional nazariya - uy xo‗jaligini firmadan va davlatdan farq qiluvchi 
tashkilotning alohida shakli sifatida tahlil qilishga e‘tibor qaratadi.
10. Uy xo‗jaligining asosida hokimlik munosabatlari yotadi – birgalikdagi 
iqtisodiy faoliyat ustidan nazorat qilish huquqi uning bir a‘zosiga – ―oila 
boshlig‗i‖ga o‗tadi.