O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

Epidemiyaga qarshi qo’llaniladigan tadbirlarning
sifati va samaradorligini baholovchi belgilar.
Kasallik manbaiga qaratilgan tadbirlar 

Tadbirlar

Belgilar
Diagnoz qo’yish

Dastlabki va asosiy diagnoz o’rtasidagi

farq
Ajratib qo’yish va shifoxonaga
yotqizish

Ajratib
qo’yilgan

(shifoxonaga
yotqizilgan)
bemorlarning
umumiy
bemorlarga nisbatan ulushi, bemorlarni
ajratib qo’yish (shifoxonaga yotqizish)
muhlatlar bo’yicha taqsimlash.
Davolash

Karantin va observatsiya qilinadigan

joylar va kishilarning to’liqligi. Karantin
va observatsiya qoidalarining buzilishi
yoki buzilmasligi
Deratizatsiya

Deratizatsiya

o’tkazilgan
joylarda
kemiruvchilar sonini kamayishi.
Veterinariya va sanitariya chora-
tadbirlari

Veterinariya va sanitariya holatidan kelib

chiqadigan
rasmiy
chora-tadbirlar
bajarilishining to’liqligi

Yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilarining yuqish mexanizmini uzib qo’yish

tadbirlari sanitariya-gigiyena qoidalariga asoslanib bajariladi. Ma’lumki, ular katta
profilaktik ahamiyatga ega. Dezinfeksiya, sterilizatsiya va dezinseksiya (yuqumli
kasalliklarni tarqatuvchi hashoratlarga qarshi kurashish chora-tadbirlari) ham
yuqish mexanizmini uzib qo’yishga qaratilgan tadbirlar bo’lib, ularning
samaradorligi ko’pgina omillarga bog’liq (12-jadval).
Epidemik jarayonning uchinchi zvenosiga qaratilgan chora-tadbirlar bu
profilaktik emlashdir (bunga alohida mavzu bag’ishlanadi).
Parazitar sistemani tashkil qiluvchi, ya’ni "parazit-qo’zg’atuvchi" va "odam-
xo’jayin" populyatsiyasi biologik jihatdan bir xil emas. Bu esa o’z navbatida klinik

---

38
jihatdan har xil bo’lgan kasalliklarni keltirib chiqaradi va Shu bilan birga epidemik

jarayonning namoyon bo’lishiga ham ma’lum ta’sir ko’rsatadi.
12-jadval