Felin sadə şəkilləri
Felin şəkilləri danışan (haqqında danışılan) şəxsin görülən işə, hərəkətə münasibətini büdirir. felin altı sadə şəkli var:
1.Əmr şəkli
2.Xəbər şəkli
3.Arzu səkli
4.Vacib şəkii
5.Lazım şəkli
6.Şərt şəkli
Əmr səkli
Felin əmr şəkli əmr, xahiş, məsləhət, təklif, nəsihət və s. bildirir. Əmr şəklinin xüsusi şəkilçisi yoxdur. fel kökünə və ya başlanğıc formasına aşağıdakı şəxs şəkilçilərini (II şəxsin təkindən başqa) artırmaqla düzəlir:
I şəxs tək: -ım4 (-yım4), cəm: -aq² (-yaq²)
II şəxs tək: - , cəm: -ın4 (-yın4)
III şəxs tək: -sın4, cəm -sın4 +lar²
Məsələn:
Mən yaz-ım, gəl-im, oxu-yum, gör-üm və s.
Sən yaz, gəl, oxu, gör və s.
O yaz-sın, gəl-sın, oxu-sun, gor-sun və s.
Biz yaz-aq, gəl-ək, oxu-yaq, gör-ək və s.
Siz yaz~ın, gəl-in, oxu-yun, gör-ün və s.
Onlar yaz-sın-lar, gəl-sin-lər, oxu-sun-lar, gör-sün-lər və s.
Felin əmr şəkli məzmunca indiki, yaxud gələcək zamanı bildirir.
Xəbər şəkli
Felin xəbər şəkli işin nə zaman və kim tərəfindən gorüldüyünü bildirir. Xəbər şəklinin də xüsusi şəkilçisi yoxdur.Zaman və şəxs şəkilçiləri ilə düzəlir: al-dı-m, al-dı-n, al-dı, al-ır-am, al-ır-san, al-ır və s. Fel xəbər şəklində keçmiş, indiki və gələcək zamanlara və şəxsə görə dəyişir.
Dostları ilə paylaş: |
