H. Fırat (Not 1: Parentez içindeki rakamlar kitabın orjinal sayfa numarasıdır. Sayfa numaraları o sayfanın sonunu işaretler)

İki kutuplu dünyanın hassas dengeleri emperyalizmin özünde varolan bu eğilimlerini belli ölçülerde gemleyebiliyordu. Varşova Paktı ve Sovyetler Birliği’nin yıkılışından(165)beri bu dizginleyici etken ortadan kalkmış bulunmaktadır. Emperyalizm artık amaca ulaşmak için, iktisadi ve politik araçlar ile tehdit ve şantaj yöntemlerinin ötesinde, doğrudan militarist aygıtını kullanmakta, dolaysız saldırı ve savaşla sonuç almaya çalışmaktadır.

Yeni dönemde bunun geniş çaplı bir ilk uygulama örneği Körfez savaşı oldu. Emperyalist koalisyon savaş makinasını harekete geçirerek Irak’ı yıkıma uğrattı ve ona tüm koşullarını dayattı. İhtiyaç duyuldukça aynı savaş makinası tekrar tekrar kullanılarak 8 yıldır Irak’a soluk aldırılmamaktadır.

Aynı yöntem şimdi de Yugoslavya’ya uygulanıyor. Balkanlar’ın işgalini meşrulaştırmak ve Yugoslavya’ya boyun eğdirmek için savaş makinası NATO haftalardır canice bir saldırı savaşı yürütüyor. ‘90’ların başında Irak’a yapılan emperyalist müdahale ile ‘90’ların sonunda Yugoslavya’ya yapılan müdahalenin arasındaki tek önemli fark, ilkinin BM bayrağı altında, bu ikincisinin ise NATO adına yürütülüyor olmasıdır. NATO bir emperyalist politik ittifak olmanın ötesinde aynı zamanda bir dolaysız savaş makinası olduğu için, bu fark sanıldığından da önemlidir.

Yugoslavya: Nüfuz ve paylaşım mücadelelerinin trajik sahnesi

Sovyetler Birliği’nin yıkılışıyla birlikte İkinci Dünya Savaşı sonrası iki kutuplu dünyanın son bulması, yalnızca emperyalizmin saldırı ve savaş eğiliminin değil, emperyalist dünyadaki iç bölünme ve nüfuz mücadelelerinin de önünü açtı.

Bu mücadelenin açık-gizli biçimde sürdüğü temel alanlardan biri de Balkanlar oldu. ABD ve Alman emperyalizmi, yerine göre anlaşarak yerine göre birbirlerini çelmeleyerek, Balkan ülkelerini kendi nüfuz alanları haline getirmeye(166)çalıştılar. Bu emperyalist egemenlik mücadelesinin en büyük kurbanı Yugoslavya oldu. ‘90’ların başından itibaren özellikle Alman emperyalizmi Yugoslavya’yı parçalamak ve federal birlikten kopardığı her bir parçayı kendi denetimine almak için her türlü çabayı harcadı. Hırvatistan ve Slovenya sözde bağımsızlıklarına böyle kavuştular.

Ardından yüzbinlerce insanın ölümüne, daha fazlasının yaralanmasına, tüm bölgenin yakılıp yıkılmasına, ve en kötüsü, onyıllarca kardeşlik içinde yaşamış halklar arasında kin ve nefret duvarlarının örülmesine neden olan “Bosna-Hersek trajedisi” geldi. Kendilerine bağlı işbirlikçi gerici güçler aracılığıyla çatışmayı kışkırtan ve yaratan emperyalistler, çatışan taraflar birbirini tükettikten sonra da hakem olarak ortaya çıktılar. Bosna’yı kendi içinde küçücük etnik parçalara böldüler, halkları birbirlerinden ayırdılar ve “barış gücü” adı altında tüm Bosna’yı fiilen ve resmen işgal ve denetimleri altına aldılar. Bu durum yıllardır devam etmektedir.

Bosna’dan sonra sıranın Kosova’ya geleceği, aynı oyunun bu kez Kosova’da tezgahlanacağı biliniyor ve bekleniyordu. ‘98 yılı boyunca tezgahlanan kışkırtmalarla beklenen oyun sahneye kondu. Makedonya ve Arnavutluk’a askeri kuvvetleriyle zaten yerleşmiş bulunan emperyalistler, Kosova’ya da askeri olarak yerleşme koşulunu Yugoslavya’ya dayattılar. Dayatma reddedilince savaş makinası harekete geçirildi. Yugoslavya’ya karşı haftalardır sürdürülen emperyalist saldırı savaş böyle başlatıldı.

Emperyalizm, her yerde ve her zaman, özgürlük değil fakat egemenlik peşindedir. Emperyalizmin karakterine ilişkin bu temel marksist tanım emperyalizmin tarihinden çıkartılmıştır ve emperyalizmin sonraki tüm tarihi tarafından olduğu gibi doğrulanmıştır. Emperyalizmin tüm tehdit, saldırı, işgal ve savaş girişimlerini sahtekarca “barış”, “demokrasi”, “insani yardım” vb. argümanlara dayandırdığı bir dö(167)nemde, bu temel marksist düşünceyi gözönünde bulundurmak her zamankinden çok gereklidir.

Emperyalist savaş makinasıyla Balkanlar’a çullanmış emperyalistler bunu bir kez daha “barış”, “Kosova Arnavutları'nın özgürlüğü”, “etnik temizliğin durdurulması” vb. argümanlarla gerekçelendiriyorlar. Bu büyük bir sahtekarlıktır. Varlığı bile kabul edilmeyen Kürt halkının özgürlük mücadelesi boğulsun diye Türkiye’deki kirli savaşa yıllardır tam destek verenlerin Kosova Arnavutları'nın ulusal özgürlüğü için savaşı göze aldıklarını iddia etmeleri tam bir utanmazlık ve ikiyüzlülük örneğidir.

Devrimci ulusal kurtuluşçuluk ve gerici burjuva milliyetçiliği

Tıpkı büyük sosyalist Ekim Devrimi sonrasında olduğu gibi ikinci emperyalist savaş sonrası dönem de, dünya ölçüsünde emperyalizme ve sömürgeciliği karşı büyük bir ulusal kurtuluş savaşları dalgası meydana geldi. Sovyetler Birliği’nin faşizme karşı kazandığı büyük tarihi zafer; Asya’da Çin halk devriminin yarattığı büyük devrimci sarsıntı; bir dizi ülkede “Halk Demokrasisi” rejimlerinin kurulması ve bir sosyalist kampın oluşması; özetle dünya ölçüsünde devrim ve sosyalizm akımının büyük bir güç kazanması, ezilen ve sömürge ulusların emperyalizme karşı kurtuluş mücadelelerine muazzam bir ivme kazandırdı. 20. yüzyılın büyük devrimci ulusal kurtuluş akımı ikinci savaş sonrasındaki bu büyük patlamasıyla emperyalizme büyük darbeler vurdu ve klasik sömürgeciliği çökertti. Ulusal kurtuluş mücadelelerinin bu büyük dalgası, ‘70’lerin ortasında Çin-Hindi halklarıyla Afrika halklarının birbirlerini izleyen zaferleriyle doruğuna ulaştı.

‘90’lı yıllar, 20. yüzyılın bitmekte olan şu son on yılı(168)ise, dünya ölçüsünde, özellikle de eski Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa topraklarında, yanı sıra Orta Afrika’da, gerici milliyetçilik akımlarına ve bunlar arasındaki kanlı çatışmalara ve boğazlaşmalara sahne oldu. Bunun tam da, Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa’daki yıkılışla birlikte dünya ölçüsünde devrim ve sosyalizm akımının büyük bir güç ve prestij kaybına uğradığı, ezilen sınıflar ve halklar arasında insanlık tarihinin gördüğü en birleştirici ve bütünleştirici ideal akım olan sosyalizmin geçici olarak bu gücünü kaybettiği bir tarihsel evreye denk gelmesi elbette rastlantı değildir.