Veri Boyutu = Örnek Frekansı x Örnek Derinliği x Kanal Sayısı
En eski ses saklama formatı darbe kod modülasyonudur (PCM)
En eski ses saklama formatı darbe kod modülasyonudur (PCM)
Telefon çağrıları için geliştirilmiştir
WAV olarak bilinen dosya formatı PCM biçimidir
Kaliteli ses düzeyine sahip, ancak büyük dosyalar halinde saklanır
Sıkıştırma veya kodlama algoritmaları gereksiz sayılabilecek sesleri göz ardı ederek boyutu küçültmeyi sağlar
Kodlayıcı ve kod çözücü (codec) yazılımlara gereksinim duyulur
En ünlü codec MP3 olarak bilinen MPEG-1 Katman 3 kodudur
Tüm Windows sürümleri “Media Player ” yazılımı ile gelir
Tüm Windows sürümleri “Media Player ” yazılımı ile gelir
Temel olarak tüm yürütme yazılımları WAV dosyalarını çalabilir
Ancak özel bir algoritma ile sıkıştırılmış ses dosyalarının çalınabilmesi için, ilgili codec yazılımın yüklü olması gerekir
MP3 formatı da neredeyse WAV düzeyinde standartlaşmıştır
MIDI, kullanımın azalması sebebiyle sadece WAV veya MP3 gibi bir ses formatı olarak bilinir
MIDI, kullanımın azalması sebebiyle sadece WAV veya MP3 gibi bir ses formatı olarak bilinir
Asıl olarak müzik aygıtlarının ses kartlarına bağlanması için özel bir arayüzdür (Musical Instrument Digital Interface)
MID dosyasında sesler şu ana kadar gördüğümüz şekilde örneklenmez; MID sadece metin tabanlı bir dosyadır
Dosyada çalınacak nota, aygıt ve süre bilgileri tutulur
Ses kartı bu komutalara göre özel bir işlemci ile sesler üretir
Bu seslerin nasıl olacağı ses kartı üzerindeki işlemcide kodludur
WAV, MP3 ve MIDI formatları, ses dosyalarının çoğunluğunu oluştursa da, yüzlerce ses kayıt formatı vardır
WAV, MP3 ve MIDI formatları, ses dosyalarının çoğunluğunu oluştursa da, yüzlerce ses kayıt formatı vardır
Tabloda yaygın kullanılan diğer ses formatları yer almaktadır
Video dosyalarının neredeyse tümü bir ses katmanı barındırır
Video dosyalarının neredeyse tümü bir ses katmanı barındırır
Sıkıştırılmış ses formatlarında olduğu gibi, video dosyaları içindeki seslerin yürütülebilmesi için codec yüklü olmalıdır
Çoğu video formatı, kendisine özel bir ses kodlaması tanımlar
Bazı videolar ise standart ses formatlarını kullanır
Bu dosyalarda eğer uygun video codec yok ise yürütme programında açtığınızda sadece ses duyurulur, görüntü ise gelmez
Streaming, duraksız ortam aktarımı olarak tanımlanabilir
Streaming, duraksız ortam aktarımı olarak tanımlanabilir
Internet'in yaygınlaşması ile popüler olmuştur
Ses (veya video) dosyaları internet üzerinden tamamen indirilmeden izlenebilir ve yerel olarak depolanmaz
Internet radyo endüstrisinin oluşmasını sağlamıştır
Çoğu MP3 kalitesinde yayın yapmaktadır
Özel sunucular gerektirir ve aşırı bant genişliği harcar
Sesleri dinlemek için kullanılan yazılımların dışında, düzenleme ve format dönüşümü yapan yazılımlar da vardır
Sesleri dinlemek için kullanılan yazılımların dışında, düzenleme ve format dönüşümü yapan yazılımlar da vardır
Bu yazılımlar çoğunlukla sesleri grafiksel olarak size gösterir ve detaylı şekilde müdahale etmenize olanak tanır
Bu şekilde ses dosyasının bir kısmını çıkartabilir, eklemeler yapabilir veya farklı bir kodlamaya göre kaydedebilirsiniz
Ses kartlarının öncelikli olarak ele alınan 4 özelliği vardır
Ses kartlarının öncelikli olarak ele alınan 4 özelliği vardır
İşlemci yetenekleri (MIDI işlemcisi ve diğer dönüştürücüler)
Hoparlör desteği
Kayıt kalitesi özellikleri
Bağlayıcı türleri
Ses kartları bir PCI genişleme kartı olabileceği gibi, anakart üzerine yerleşik olarak da gelebilir (onboard)
Yerleşik ses kartlarının kullanımı günümüzde daha yaygındır
Analog dijital dönüştürücü, mikrofon vb. bir kaynaktan alınan analog veriyi bilgisayarın kullanabileceği dijital veriye çevirir
Analog dijital dönüştürücü, mikrofon vb. bir kaynaktan alınan analog veriyi bilgisayarın kullanabileceği dijital veriye çevirir
Analog to digital converter (ADC)
Dijital analog dönüştürücü, bilgisayardaki dijital veriyi hoparlörün kullanabileceği analog veriye çevirir.
Digital to analog converter (DAC)
Dijital sinyal işlemcisi, surround gibi özelleşmiş dijital seslerin oluşturulması işlemleri gerçekleştirir
DSP: Digital Signal Processor
Jack ve portlar, harici ses aygıtlarının bağlanmasını sağlar
Ses işlemcileri; uygulama, işletim sistemi, CPU ve dönüştürücüler arasındaki haberleşmeden sorumludur
Ses işlemcileri; uygulama, işletim sistemi, CPU ve dönüştürücüler arasındaki haberleşmeden sorumludur
Düşük kalitede ses işlemcileri işlemlerin çoğunu CPU’ya bırakır
Daha iyi ses işlemcileri bunun tersine birçok işlemi kendi yapar ve bir dizi ek özellik ile gelir
Birçok orta dereceli ve yüksek dereceli ses işlemcileri çeşitli üç boyutlu ses standartlarını desteklemektedir
Her ses kartı iki hoparlörü veya bir çift kulaklığı destekler
Her ses kartı iki hoparlörü veya bir çift kulaklığı destekler
Beş veya daha fazla hoparlörü ayrı kanallarla destekleyen ses kartları vardır
Çoklu ses kanalları ve hoparlörler hem oyunlarda, hem de DVD içeriklerinde üç boyutlu ses sağlarlar
Ayrıca bir çok ses kartı subwoofer adı verilen özel bir hoparlör türünü destekler
5.1 veya 5+1’in anlamı 5 hoparlör ve 1 subwoofer olmaktadır
Tüm ses kartları mikrofonu çalıştırmak için bir girişe sahiptir
Tüm ses kartları mikrofonu çalıştırmak için bir girişe sahiptir
Yüksek seviyeli kartlar daha düşük seviyede gürültü ile veya diğer yapay dokuları en aza indirerek kaydeder
Giriş portu kalitesi sinyal gürültü oranı (desibel) ile ölçülür
Düşük rakamlar kartın kayıt için kötü olduğunu gösterir
Düşük ve orta seviyeli ses kartı 30 ile 50 desibel
Yüksek seviyeli ses kartları 96 ile 100+ desibel
Kayıt amaçlı bir ses kartı alımında bu özellik kontrol edilmelidir
Çoğu ses kartı; stereo hoparlör, mikrofon ve hat girişi olmak üzere en az üç bağlantı ile gelir
Çoğu ses kartı; stereo hoparlör, mikrofon ve hat girişi olmak üzere en az üç bağlantı ile gelir
Hat girişi başka aygıtlardan direkt ses alınmasını sağlar
Genellikle stereo hoparlör bağlantısı yeşil, mikrofon bağlayıcısı pembe, hat girişi mavi renktedir
Diğer tür bağlayıcıların renklerinde bir standart yoktur
Artık bir çok kartta olmamakla birlikte, bazı ses kartlarında DB15 türü joystick ve MIDI bağlantı portu da bulunabilir
S/PDIF ise çoklu hoparlör sistemlerinin bağlantısında kullanılır
Stereo hoparlörler, bilgisayar dünyasında göreceğiniz en eski ve halen geçerli olan standart teknolojidir
Stereo hoparlörler, bilgisayar dünyasında göreceğiniz en eski ve halen geçerli olan standart teknolojidir
Biri sağda biri solda olmak üzere iki kolon vardır ve ses kartına tek bir bağlayıcı ile bağlanırlar
Üç boyutlu sesin bilgisayar dünyasına çıkışı ile birçok sayıda hoparlör standardı yaratılmıştır
2.1 hoparlör sistemi, bir çift standart stereo kolon ve 1 adet subwoofer birleşiminden ibarettir
2.1 hoparlörler de tek bağlayıcı kullanır
Dolby digital ses standardı, beş kanallı sesi desteklemek için tasarlanmıştır (ön-sol, ön-sağ, ön-orta, arka-sol, arka-sağ)
Dolby digital ses standardı, beş kanallı sesi desteklemek için tasarlanmıştır (ön-sol, ön-sağ, ön-orta, arka-sol, arka-sağ)
Beş kanalın haricinde 1 tane de subwoofer destekler
DTS (Digital Theatre Systems) de alternatif bir 5.1 ses sistemi olup, dolby digital standartlarını da desteklemektedir
Birçok ses kartı özel S/PDIF (Sony/Philips digital interface) bağlayıcısı ile birlikte gelmektedir
S/PDIF, 5.1 hoparlör sisteminin doğrudan bağlanmasını sağlar
Hoparlörler güç kaynağı, ses kontrolleri ve kulaklık girişi bulundurabilir
Hoparlörler güç kaynağı, ses kontrolleri ve kulaklık girişi bulundurabilir
Tüm hoparlörlerin ses kontrolörü ve açma/kapama tuşu vardır
Bazı hoparlörler bu işlevler için uzaktan kumanda bulundurur
Bir sistem alınırken, ses kontrollerinin kolayca ulaşılabilir bir yerde olması tercih edilmelidir
DirectX, başta oyunlar olmak üzere pek çok uygulamaya, donanıma tam ve sağlıklı erişim imkanı tanır
DirectX, başta oyunlar olmak üzere pek çok uygulamaya, donanıma tam ve sağlıklı erişim imkanı tanır
Geliştiricilere kolayca kullanılabilir komutlar sunar
Oyunlar 5.1, 6.1 ve 7.1 hoparlörler için özel sesler sunar
DirectX ile bir sesi istenilen kanaldan vermek çok kolaydır
DirectSound3D özelliği, 3D uzayda sesin istenilen aralığa konmasını ve bu sayede yöne bağlı ses verme imkanını sağlar
Ses donanımı anakart üzerinde yerleşik ise, fiziksel kurulum sadece kablo bağlantılarını yapmanızdan ibarettir
Ses donanımı anakart üzerinde yerleşik ise, fiziksel kurulum sadece kablo bağlantılarını yapmanızdan ibarettir
Eğer PCI bir ses kartınız var ise, kurulum işlemleri temelde diğer genişleme kartlarının kurulumu ile aynıdır
Yerleşik ses kartları için sadece ses kartının CMOS üzerinden etkinleştirilmiş olup olmadığına emin olun
Ses kartının kurulumu üç temel bölümü içerir
Fiziksel kurulum
Aygıt sürücüsünün kurulumu
Konfigürasyon
PCI ses kartları, diğer genişleme kartları gibi slota takılır, kablo bağlantıları yapılır ve sürücüleri yüklenir
PCI ses kartları, diğer genişleme kartları gibi slota takılır, kablo bağlantıları yapılır ve sürücüleri yüklenir
Fiziksel kurulumdaki asıl aldatmaca kablo bağlantıları; yani hoparlörlerin, mikrofonun ve diğerlerinin nereye takılacağıdır
Üç boyutlu ses aygıtlarının çok çeşitlilik gösteren fişleri vardır ve bu nedenle ses kartınızın dokümantasyonuna bakılmalıdır
Montaj öncesi elektrostatik boşalmaya karşı gereken tedbirleri alın ve sistem ünitesinin elektrik bağlantısını kesin
Montaj öncesi elektrostatik boşalmaya karşı gereken tedbirleri alın ve sistem ünitesinin elektrik bağlantısını kesin
Fiziksel kuruluma müsait olan bir PCI yuvası seçin ve yuvanın arka aralık koruyucusunun çıkarılmış olduğundan emin olun
Kartı hafif bir açı ile slota yerleştirin ve kasaya sabitleyin
İhtiyaç duyulacak ise ses CD’leri için analog veya dijital dahili ses kablosunu bağlayın
Kasanın ön panelinde ses bağlayıcıları var ise, ön panelden gelen kabloları kartın üzerindeki ilgili yerlere bağlayın
Eğer yerleşik bir ses kartı kullanıyorsanız, bu bağlantı noktaları anakart üzerindedir
Tipik bir stereo veya 2.1 hoparlör sistemi tek bir fiş kullanır
Tipik bir stereo veya 2.1 hoparlör sistemi tek bir fiş kullanır
Bunun için spaeker veya out etiketli fişe bakın
Üç boyutlu ses hoparlörleri genelde S/PDIF kullanırlar
Bazı çoklu hoparlörler ise ayrı ayrı bağlantı gerektirir
Bu durumda hangi fişin hangi renge takılacağı ses kartının kitapçığında belirtilmiştir
Ses kartını fiziksel olarak kurduktan sonra, sistemi başlatın
Ses kartını fiziksel olarak kurduktan sonra, sistemi başlatın
Windows kartın sürücüsünü otomatik olarak yükleyecektir
Ancak diğer kartlarda olduğu gibi her zaman kartla birlikte gelen sürücüyü kurmak en iyisidir
Son zamanlarda yaygınlaşan USB bir ses kartı kuruyorsanız, genel USB uyarlarını dikkate alın ve sürücüleri önce kurun
Sürücüler yüklendikten sonra aygıt yöneticisinden kontrol ederek sürücünün doğru şekilde kurulduğuna emin olun
Tüm Windows sürümleri yeterli düzeyde ses yapılandırma aracı barındırır ve pek çok yapılandırma buradan gerçekleştirilebilir
Tüm Windows sürümleri yeterli düzeyde ses yapılandırma aracı barındırır ve pek çok yapılandırma buradan gerçekleştirilebilir
Birçok ses kartı ise Windows tarafından desteklenmeyen özelliklerini yapılandırmak için kendi tescilli yazılımlarını yükler
Bu yazılımların en popüler özelliği kablo bağlantılarını otomatik algılamaları ve sizi doğru şekilde yönlendirmeleridir
Windows üzerinde ses yapılandırması Vista öncesi ve sonrasında önemli farklılıklar sergiler
Windows üzerinde ses yapılandırması Vista öncesi ve sonrasında önemli farklılıklar sergiler
Windows Vista’ya kadar ses yapılandırmasında ses karıştırıcısı (mixer) uygulamasında fiziksel ses kanalları yapılandırılırdı
Vista ile birlikte bu terk edilmiş ve uygulama bazlı ses yönetimine geçilmiştir
Vista’ya kadar Windows’da ses yapılandırmasında kaydetme ve yürütme ayarları olmak üzere 2 profil vardı
Vista’ya kadar Windows’da ses yapılandırmasında kaydetme ve yürütme ayarları olmak üzere 2 profil vardı
Eski ses mixeri görünümündeki çıkış veya yürütme kanalları, ses yapılandırma uygulamasına yürütme aygıtları olarak geçmiştir
Buradan aktif yürütme kanalı (veya aygıtı) seçilir
Ses düzeyleri ise uygulama bazlı karıştırıcı ile belirlenir
Bu şekilde sadece istenilen yazılımların seslerinin kapatılması mümkün olur
Eski Windows sürümlerinde kayıt kaynağını seçmek için ses mixerinden kaydetme profiline gitmeniz gerekiyordu
Eski Windows sürümlerinde kayıt kaynağını seçmek için ses mixerinden kaydetme profiline gitmeniz gerekiyordu
Vista’da ise kayıttan yürütme aygıtlarından varsayılan aygıt seçilmekte ve istenilir ise özellikler kısmından ses kayıt seviyesi değiştirilebilmektedir
Ses problemleri üç grupta incelenebilir
Ses problemleri üç grupta incelenebilir
Donanım problemleri
Yapılandırma problemleri
Uygulama problemleri
Donanım sorunları, özellikle ses kartınız uzun süreden beri çalışıyorsa en nadir karşılaşılan sorundur
Doğru kurulmuş ve yapılandırmış ses kartları neredeyse hiçbir zaman ses vermeyi durdurmazlar
Ses sorunları 3 farklı şekilde karşınıza çıkabilir
Hiç ses olmaması
Sesin bozuk veya anlamsız olması
Kayıt işlemlerinde dışarıdan sesin alınamaması
Ses kartı sürücülerinin doğru şekilde yüklendiğinden emin olun
Ses kartı sürücülerinin doğru şekilde yüklendiğinden emin olun
Windows’da ses yapılandırma sorunu olmadığını gösteren görsel işaretlerin olup olmadığını kontrol edin
Ses düzeylerinin sıfır seviyesinde olup olmadığına bakın
Doğru ses çıkış aygıtının aktif olarak seçildiğine emin olun
Hoparlörlerin enerji bağlantılarını kontrol edin
Ses kartı ve hoparlörler arasındaki bağlantıları kontrol edin
Mümkünse sağlam olduğunu bildiğiniz bir hoparlör ile test edin veya tersi şekilde hoparlörü ses alınan bir sisteme takın
Eğer hoparlör veya kulaklığınızdan Windows’dan beklediğiniz sesi geliyor, ancak bozuk veya anlamsız şekilde duyuluyor ise ilk kontrol etmeniz gereken şey bağlantılardır
Eğer hoparlör veya kulaklığınızdan Windows’dan beklediğiniz sesi geliyor, ancak bozuk veya anlamsız şekilde duyuluyor ise ilk kontrol etmeniz gereken şey bağlantılardır
Jack’lerin fişlere kısmi olarak takılması veya fişlerin lehimlerindeki yıpranma bu durumun başlıca sebebidir
Eğer bağlantılara elle müdahale ettiğinizde ses değişiyor ise, öncelikle aynı fişe farklı bir cihaz takmayı deneyin
Sorun devam ediyorsa lehimleme müdahalesi gerekebilir
İlk olarak mikrofonun çalışır, açık ve doğru şekilde bağlanmış olup olmadığı kontrol edilmelidir
İlk olarak mikrofonun çalışır, açık ve doğru şekilde bağlanmış olup olmadığı kontrol edilmelidir
Buna rağmen ses alınamaz ise aktif kayıt aygıtı doğru değildir
Windows Vista öncesi bir sürüm kullanıyorsanız, ses denetim kaydetme kontrollerine gelin ve mikrofonu seçili duruma getirin
Eğer mikrofon bu listede yok ise devre dışı bırakılmış aygıtların da listelenmesini sağlayın
Uygulama sorunları her zaman en zahmetli sorunlardır
Uygulama sorunları her zaman en zahmetli sorunlardır
İlk olarak ses dosyasının sağlam olduğundan emin olun
Hata mesajını okuyun ve uygulama destek kaynaklarına bakın
Hata mesajını Google’da aratmak sizi hızlıca çözüme götürebilir
Çoğu ses dosyasını kullanamama sorunu uygun ses codec’lerinin sisteminizde yüklü olmamasıdır
Son çözüm uygulama ve codec’lerin yeniden yüklenmesidir
