##book id=065//book name= Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti

5 - məhəlli, yerli sözləri nitqdə işlətmək

A) 2

B) 2, 3

C) 4

D) 1

E) 1, 2

17. Nitqdə müəyyən miqdar saylarından sonra gələn isimlər cəmdə işlədilərsə, bu halda ədəbi dilin hansı pozulur ?

1 - qrammatik

2 - leksik

3 - leksik və qrammatik

4 - fonetik

5 - fonetik və leksik

A) 2

B) 2, 5

C) 4

D) 1

E) 1, 2

18. Morfoloji normanın tələbinə görə isimlərdə (adlardA) kəmiyyət şəkilçisindən sonra hansı şəkilçi gəlməlidir?

1 - mənsubiyyət

2 - hal

3 - xəbərlik

4 - şəxs

5 - heç biri

A) 4, 5

B) 2,

C) 1

D) 4

E) 1, 2

19. Ədəbi dilin bu norması sözlər və cümlələr arasındakı əlaqələrin nitqdə düzgün qurulmasını tələb edir. Söhbət hansı normadan gedir?

1 - qrammatik

2 - leksik

3 - onomastik

4 - fonetik

5 - orfoepik

A) 4, 5

B) 5

C) 1

D) 2, 4

E) 2

20. Nitqin üslubu rəngarəngliyini təmin edən bədii təsvir vasitələrini ardıcıl düzün.

1 - epitet

2 - sinekdoxa

3 - metonimiya

4 - metafora

A) 1, 4, 2, 3

B) 2, 3, 1, 4

C) 4, 3, 2, 1

D) 2, 3, 4, 1

E) 1, 4, 3, 2

21. Ədəbi dilin üslublarını ardıcıl düzün.

1 - Bədii üslub

2 - İctimai - publisistik üslub

3 - Rəsmi üslub

4 - Elmi üslub

A) 1, 4, 3, 2

B) 2, 3, 1, 4

C) 1, 4, 2, 3

D) 2, 3, 4, 1

E) 1, 4, 2, 3

22. Əməli yazı növlərini ardıcıl düzün.

1 - protokol

2 - tərcümeyi - hal

3 - arayış

4 - ərizə

A) 2, 3, 1, 4

B) 4, 3, 2, 1

C) 1, 4, 2, 3

D) 2, 3, 4, 1

E) 1, 4, 3, 2

23. Söz, söz birləşməsi və cümləni ardıcıl düzün.

1 - məktəbin qabaqcıl təcrübəsi

2 - vaxtdır

3 - kömək etmək

A) 2, 3, 1

B) 3, 1, 2

C) 1, 2, 3

D) 2, 3, 1

E) 1, 3, 2

24. Fonetika, leksika, və morfologiyanın tədqiqat obyektinə daxil olanları ardıcıl seçin.

1 - nitq hissəsi

2 - söz

3 - səs

A) 1, 2, 3

B) 2, 3, 1

C) 3, 1, 2

D) 2, 3, 1

E) 1, 3, 2

25. Verilmiş cümlələri ədəbi dilin normalarına uyğun müəyyən edin.

1 - Camaatlar meydana tərəf axışırdı.

2 - Yarışa sən və Əsmər getməlidir

3 - İpək tora halqa salma dəmirdən

Aydı, gündü gəlib keçir ömürdən.

4 - Bu alicənab qadını tanıdıqca məndə ona qarşı yüksək maraq oyandı

5 - Car çəkir çarxların çaxnaşıq səsi

Car çəkir, qışqırır nəhəng matorlar

a - sintaktik, orfoqrafik

b - leksik

c - morfoloji

d - sintaktik

e - qrammatik

A) 1 – d; 2 – a; 3 – e; 4 – c; 5 – b

B) 1 – a; 2 – b; 3 – c; 4 – d; 5 – e

C) 1 – e; 2 – d; 3 – a; 4 – c; 5 – b

D) 1 – c; 2 – d; 3 – e; 4 – b; 5 – a

E) 1 – b; 2 – e; 3 – d; 4 – a; 5 – c

26. Uyğunluğu müəyyən edin.

I – morfoloji norma

II – sintaktik norma

1 - Ədəbi dilin bu norması sğözlər və cümlələr arasındakı əlaqələrin nitqdə düzgün qurulmasını, cümlə üzvlərinin qanunauyğun şəkildə sıralanmasını tələb edir.

2 - Bu normanın tələbinə görə fellərdə təsirlilik və növ şəkilçilərindən sonra inkarlıq şəkilçisi gəlməlidir.

3 - Bu normanın tələbinə görə miqdar sayından sonra gələn isim kəmiyyət kateqoriyasının əlamətini qəbul etmir

4 - Bu normanın tələbinə görə mürəkkəb cümlənin konstruksiyasında ikinci dərəcəli cümlə üzvləri cümlənin ortasında gəlməlidir

5 - Bu normanın tələbinə görə inkarlıq bildirən nə ədatından sonra –ma² şəkilçisi işlənə bilməz

A) I – 1, 2, 3; II – 4, 5

B) I – 1, 3, 4; II – 2, 5

C) I – 1, 4; II – 2, 3, 5

D) I – 2, 3, 5; II – 1, 4

E) I - 3, 4, 5; II – 1, 2

27. Uyğunluğu müəyyən edin:

I – Nəzəri dilçilik bölməsi

II - Tətbiqi dilçilik bölməsi

1 – Nitq mədəniyyəti

2 - Morfologiya

3 – Lüğətçilik

4 – Leksikologiya

A) I - 2, 4, II – 3

B) I - 2, II - 1

C) I - 2, 3 II - 4

D) I – 1, 4, II - 3,

E) I - 2, 4, II - 1, 3

28. Uyğunluğu müəyyən edin:

I – Əqli çox olan adamın sözü az olar.

II - Söz sərrafı söylədi: “Söz dünyanın naxşıdır! ”

III – Əvvəl bir düşün, sonra dilə gəl,

Divar tez yıxılar, olmasa təməl!

IV - Can sözdür, əgər bilirsə insan

Sözdür ki deyirlər, özgədir can.

V - Nəfəsi əhli - dilin cövhəri - candır bilənə,

Nitqimiz qüdrəti –həq, ruhi - rəvandır bilənə.

1 - Ş. İ. Xətai

2 – N. Gəncəvi

3 – Sədi Şirazi

4 – M. Füzuli

5 – Həzrət Əli

A) I - 3, II – 1, III – 4, IV - 2, V - 5

B) I - 4, II – 2, III – 3, IV - 1, V - 5

C) I - 5, II – 1, III – 4, IV - 2, V - 3

D) I - 2, II – 1, III – 4, IV - 5, V - 3

E) I - 1, II – 5, III – 4, IV - 2, V - 3