Biokimyo va molekulyar

 
 
 
 
 

---

133 
36-rasm. RsfS (= RsfA) ta'sirida ribosomaning dissotsilanish mexanizmi . 
6.2.§. Rekognitsiya 
Aminokislotalarning faollashuvi va rekognitsiyasi 
Hujayra sitoplazmasida aminokislotalar puli erkin holatda bо‘lmay, balki 
aminoatsil-t-RNK kо‘rinishida bо‘ladi. Aminokislotalarning bu holati ularni 
metabolitik jarayonlardan saqlanishini va oqsil sintezini boshlab berishga 
qaratilgan. Aminokislota-t-RNK kompleksi aminokislotani faollantirishga va 
uni maxsus t-RNK ni topib, birlashishini (rekognitsiya) ta’minlaydi. Mazkur 
jarayon aminoatsil-t-RNK-sintetaza (ARS-aza) fermenti ishtirokida sodir 
bо‘ladi. Bu fermentlarda ikkita faol markaz bо‘lib, biri maxsus t-RNK uchun 
bо‘lsa, ikkinchisi esa muayyan aminokislotaga mо‘ljallangan bо‘ladi. Shunday 
qilib, hujayrada 20 dan kam bо‘lmagan ARS-azalar borligi aniqlangan. 
Aminokislotalar ribosomaga borib, peptidlar hosil qilguncha bir necha 
bosqichlardan о‘tishi zarur: 
H C
R
NH
2
COOH + O P~O
OH
OH
P~O P
O
OH
O
OH
O CH
2
H
H
OH
OH
Аденин
H
H
O
Аминокислота
АТФ
Аминоацил-т-РНК-синтетаза
АТФ
H
2
N C
R
H
CO~O
O
H
H
Аденин
OH
OH
H
H
CH
2
O
OH
O
P
+ PP
Пирофосфат