DAMAT İBRAHİM PAŞA
Damat ibrahim Paşa Çeşmesi, Ortaköy
Yavuz Çelenk, 1994
değildir. Her iki ayna üstünde yer alan kitabelerinden I. Süleyman (Kanuni) zamanında (1520-1566) buraya inşa edilmiş ve zamanla tahrip olmuş olan bir çeşmenin yerinde, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından bu çeşmenin inşa ettirilmiş olduğu anlaşılır. Kitabeler üçer beyitli olmakla birlikte tarihine delalet edecek ve ebced hesabına u-yan bir mısra yoktur. Ancak Tuhfe-i Hat-tatiride ta'lik hatlı kitabenin hattatı olarak Şeyhülislam Veliyûddin Efendi gösterilmiştir. Bu deliller ışığında çeşmenin 1725-1730 arasında inşa edilmiş olduğu söylenebilir. Ayna ve kitabe taşı yüzeysel ince bir silme ile çerçevelenmiştir.
Bugün izleri durmakla birlikte vaktiyle aynaların önüne gölge veren ahşap saçaklar yok olmuştur. Yapının üstü de bir zamanlar ahşap saçakla örtülü iken 1960'larda bazı kişilerce tamir bahanesiyle sökülüp, bilahare kendi haline terk edilmiştir. Ayna dışında süsleme görülmeyen cephe, ikişer musluklu ve istiridye kabuğu veya tavus kuyruğu olarak adlandırılan kavsaralı iki ayna ile bunların arasındaki düzlemlerden ibarettir. Muslukların çevresinde kademeli kemerlere sahip yüzeysel süsleme ve ortalarında musluk üstünde birer rozete sahiptir. Tavus kuyruklarının merkezinde bitkisel süslemeli birer kabara yer alır.
Cephede aynaların arası ile iki dış yanlarındaki düzlemler yüzeysel silmelerle kademeli olarak alçaltılmış olup, sokak köşesi tarafındakinin içinde III. Ahmed' in (hd 1703-1730) tuğrası vardır.
Çeşme haznesinin yan ve arka cepheleri kesme taş olup, arka duvarın iç tarafında hazneye inişi sağlayan bir merdiven vardır. Yapının sokak köşesine isabet eden köşesi pahlıdır. Sokak kotlarının yükselmesi nedeniyle bugün musluk seviyesine kadar gömülmüş olan çeşmenin diğer bir köşesinde 1925'ten sonraki tarihte buraya yerleştirilmiş, ancak bugün kurumuş olan Terkos Çeşmesi'nin izi görülür. Bugün kurumuş olan çeşmenin suyu vaktiyle Kırkçeşme tesisinden temin edilmekte ve 1950'li yılların sonuna dek bu çeşmeden su alınmaktaydı.
Dostları ilə paylaş: |