Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi
Yüklə 7,73 Mb.
|
| Balıklı Ayazması
Allom'un deseninden gravür. R. Walsh, Constantinople and the Sceneıy ofthe Seven Churches ofAsia Minör, 1838. Erkin Emiroğlu fotoğraf arşivi mayı 560'ta ihya etmiş, Ayasofya'dan arta kalan mimari malzeme ile ayazmayı yenileterek, küçük şapeli ekletmiştir. 705 sonbaharında başkent surlarına dayanan Bulgar-Slav ordusu sur yakınındaki bu kilise ve ayazmayı tahrip ve talan etmiştir. III. Leon dönemi (717-741) sonlarında 26 Ekim 741'deki depremde de zarar gördükten sonra 787'de împara-toriçe İrene (hd 797-802) tarafından onarılmıştır. Kısa bir süre sonra başka bir depremden zarar gören yapıyı 869'da bu kez İmparator I. Basileios (hd 867-886) onartmış, civarındaki bir yere yazlık saray yaptırtmıştır (Piyi Sarayı). Bu imparator kimi zaman karayolu ile şehrin anayolu olan Mese(->), kimi zaman da denizyolu ile sarayına gelerek kilise ve ayazmayı da sık sık ziyaret ederdi. 9 Eylül 924'te tekrar İstanbul surlarına kadar ilerleyen Bulgarlar şehre zarar veremeseler de bu kilise ve ayazmasını tahrip etmişler, daha sonra onarılan a-yazma 13. yy başlarına kadar sağlam, kullanılır durumda kalmıştır. İstanbul'un Latinler tarafından işgal edildiği yıllar içinde (1204-1261) yağmalanan pek çok yapıdan biri de bu ayazmadır. Tekrar onarılan ayazma en geç 142 2'ye kadar kullanılmış olabilir. Bu tarihe kadar sur dışında emniyetin hiç kalmadığı, bu bölgedeki bütün banliyölerin ve manastırların boşaltıldığı, halkının suriçine taşındığı bilinmektedir. Kent 8 Haziran 1422'de II. Murad'ın orduları tarafından kuşatıldığında, padişahın karargâhını bu bölgede kurduğu bilinmektedir. Philipp Anton Dethier'in naklettiği ve fetih günlerinde cereyan eden bir olayla ilgili bir öykü anlatılır: Adamın biri bu ayazmanın yakınında balık kızartırken biri ona şehrin Türkler tarafından alındığını söyler. Adam ise buna karşılık "Şu tavada kızaran balıkların canlanarak bu tavadan sıçrayacaklarına ne kadar inanırsam, bu habere de o kadar inanırım" diye cevap verir. Bu söz üzerine balıklar canlanarak, sıçrayıp tavadan çıkarlar. İşte bu mucizevi balıkların o günden beri ayazmada sıçradıkları söylenir. Daha önce de belirttiğimiz gibi, bu tarihlerde Osmanlılar sur dışını tamamen kontrolleri altına aldıkları gibi, bu olağanüstü ortamda sur dışında Bizanslının bulunması da bir mucize olarak değerlendirilebilir. Fetihten sonra bu yapının sağlam durumda olmadığı, en azından bakımsız kaldığı söylenebilir. 1588'de kilise ve ayazmayı görmüş olan Leoglavius bu durumu onaylamaktadır. 1727'de Derkos (Terkos) Metropoliti Nikodimos, kendi metropolitlik alanı içinde kalan Balıklı Kilise ve Ayazması ile buna bağlı şapelin ihyası için III. Ahmed'den gereken izni almış, bağış yoluyla toplanan paralarla bu gerçekleşmiştir. 18. yy başlarından itibaren, havuzundaki balıklardan dolayı Müslümanların taktığı "Balıklı Ayazma" adı zaman ilerledikçe yerleşmiş, ayazmanın asıl adı unutulmuştur. 1793 yazında bu kez III. Selimin (hd. 1789-1807) verdiği izinle onarılan ayaz- ma, 21 Mart 1821'de yine tahrip olmuş, 1833'te tekrar onarılmıştır. Bu onarımdan az sonra kilise ve ayazmayı gören ünlü İngiliz ressamı Thomas Allom(-0, çok ilgisini çeken ayazma havuzunda sıçrayan mucizevi balıkların resmini çizmiş, metin kısmını Robert Walsh'ın yazdığı kitapta bu resim oymabaskı olarak yayımlanmıştır. 1894'teki büyük deprem ve 6-7 Eylül 1955'teki yangının da zarar verdiği ayazma son kez 1960'ta tamir edilmiştir. Ayazmanın mahzen kısmına merdivenli uzun bir koridorla inilir. Üzeri tonoz örtülü mahzenin tavan ve duvarlarında kalem işi süslemeler vardır. Mahzenin sol kısmında gösterişli mermer bir ikonastasis yer almakta, sağda ise kaynak suyunun dört tane musluk vasıtasıyla aktığı mermer su teknesi bulunmaktadır. Teknenin mermer korkuluklarının arkasında büyük bir havuz ve bunun çevresinde kısa ve küt sütunlar yer alır.
ENİS KARAKAYA Yüklə 7,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|