Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

DARÜLHADlSLER

Osmanlı döneminde hadis öğretimi yapılan yüksek düzeyli medreseler. Darül-hadis-i Süleymaniye ise bütün Osmanlı medreselerinin en yükseği ve saygını konumundaydı.

Aşağıdan yukarıya "iptida" medresesinden "sahn" medresesine kadar 11 aşamalı olan eski eğitim kurumları sıralamasında darülhadisler bir bakıma sahn üstü uzmanlık sınıfıydı. Bu kurumlarda ders okutma ayrıcalığım elde eden müderrislere de darülhadis müderrisi denir ve bunlar, ilmiye sınıfı içinde "kibar-ı müderrisin" denen üst düzey öğretim ü-yelerinin en önünde yer alırlardı.

İstanbul'da ilk darülhadis, Süleymaniye Külliyesi kapsamında 1557'de faaliyete geçti. Sonraki dönemlerde yeni darülhadisler açılmakla birlikte Darülhadis-i Süleymaniye en büyük medrese sayıldı.

Süleymaniye Camii'nin kıble tarafında ve Tiryaki Çarşısı içindeki bu kurumun 19 hücresi vardı. Külliyenin vakfiyesinde burada "ehadis-i nebeviye" (peygamberin hadisleri) okutulması koşuluna yer verilmişti. Ayrıca usul-i hadis dersi de o-kutuluyordu. Burada ve diğer darülha-dislerde haftanın dört günü öğretim yapılmakta, öğrenciler her bir hücrede ikişer kişi olarak barınmaktaydılar.

17. ve 18. yy'larda İstanbul'da yeni darülhadisler açıldı veya bazı alt düzey medereseler darülhadise çevirildi. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa 1721'de Şeh-zadebaşı'ndaki külliyesinde yeni bir darülhadis daha yaptırdı (bak. Damat İbrahim Paşa Külliyesi). Hacı Beşir Ağa(->) da Eyüp'te bir başka darülhadis tesis etti.

1882'deki bir sayımda İstanbul'daki faal darülhadisler, Darülhadis-i Süleymaniye, Tabhane (Süleymaniye Külliyesi' nin tabhanesi iken sonradan darülhadis yapılmıştır), Hasan Ağa (Kalenderhane' de) Damat İbrahim Paşa (Şehzadebaşı'n-da), Papazzade (Koska'da), Baba Mah-mud Bekir Ağa (Şehzadebaşı'nda), Bos-navi (Horhor'da), Hulusi Efendi (Otluk-çu Yokuşu'nda), İzzet Efendi (Yavuzse-lim'de), Hacı Beşir Ağa (Eyüp'te), olarak saptanmıştır. Fakat 20. yy'ın başında bunlardan bazıları bakımsızlıktan ve vakıflarının işlevini yitirmesinden kapandı. Darülhadis-i Süleymaniye ise göçmenlere bırakıldı. 3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edilince, 1914'ten beri Darü'l-Hilafetü'l-Aliyye Medresesi(->) kapsamında yer alan darülhadisler de kapandı. (Ayrıca bak. medreseler.)

NECDET SAKAOĞLU