Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

DALYANLAR

Deniz, göl ya da büyük akarsularda kıyılara yakın ve bağlantılı yerlerde kurulan, kıyı ile aradaki açıklığı bir germe ile kapatılan, kapaklı bir haznesi olan, balığın işleyeceği yeri açılıp kapanabilen, ağdan yapılmış büyük havuzlara dalyan denir.

İlkbahar aylarında Akdeniz'den Karadeniz'e çıkan, sonbaharda Karadeniz'den Akdeniz'e inen balıklar için İstanbul Boğazı tek geçiş yoludur. Balıkların göç mevsimleri göz önünde tutularak Boğaz' in pek çok yerinde dalyan kurulmuştur. 80 yıl öncesine kadar İstanbul'da Adalar, Marmara Denizi ve Boğaz'da 50'yi aşkın dalyan bulunuyordu.

Dalyanlar kuruldukları mevsimlere göre "yaz" ve "kış" dalyanları diye ikiye ayrılırlar. Yaz dalyanları her yıl nisan başında kurulup, ağustosun ortasına kadar balık tutulduktan sonra sökülüp direk, ağ ve diğer teferruatı denizden kaldırılır. Kış dalyanları ise ağustos ortasından itibaren kurulur, balık devam ederse şubat sonuna kadar yerinde kalır. Balık kesilirse, ocak ayı içinde sökülür.

Boğaz'daki dalyanlar balıkları avlayış yönleri ile de iki ana isim altında toplanırlar. Akıntının geliş yönüne açık olan, akıntının geldiği taraftan akan balıkları avlayan dalyanlara "katavaşya" dalyanları, akıntının ters tarafına açık olan, akıntıya karşı hareket eden balıkları avlayan dalyanlara ise "anavaşya" dalyanları adı verilir. Boğaz balıkçıları birinciler için "ağzı yukarı olan", ikinciler için "ağzı a-şağı olan" tabirini kullanırlar. Dalyanın kurulduğu alana "dalyan tarlası", balık girdiği zaman kapatılan giriş açıklığına "dalyan kapısı", balığın girişini haber veren gözcüye "vardacı veya balık nöbetçisi", balığın alındığı orta bölüme ise "dalyan avlusu" denir.

Bir şıra dalyanının çalışabilmesi için en az iki mavna ve biri büyük olmak üzere iki kayığa ihtiyaç vardır. Bunlar "vigla mavnası" ve "zeytin mavnası" diye adlandırılırlar. Kayıklar küreklidir. Mavnaları ise tayfalar dalyanın irtibat tellerine tutunarak hareket ettirirler. Mavnaların boyları 8-12 m, enleri 120-200 cm ge-nişliğindedir. Araçların omurgaları gürgenden, diğer kısımları kızılcam veya köknardan yapılmaktadır.

Dalyancılık göründüğünden çok daha zahmetli ve masraflıdır. Kurulması, idare edilmesi ve mevsim sonu sökülmesi oldukça emek isteyen işlerdir.

Av sırasında "gözcü" veya "vardacı"ya büyük iş düşer. Dalyan kazığına çakılmış bir tahta parçası üstünde, gözleri balıkta olarak oturan vardacılar, âdeta zincire vurulmuş bir mahkûm çaresizliği ile burada saatlerce balık sürüsünün dalyana girmesini beklerler. Başlarına geleceğinden habersiz balık sürüleri, ağlara doğru gelip dalyana girer girmez vardacı sahile haber verir, nöbetteki balıkçılar da ağların ağzını kapatırlar. Geceleri ise dalyan kazığında beklemenin faydası yoktur. Bu yüzden vardacı, dalyan ağzında demirli duran sandalda bekler ve yakamozdan balığın geldiğini anlayarak arkadaşlarına verdiği işaretle ağın ağzı kapatılır.

Dalyanlar kılıç, palamut, torik, uskumru, lüfer, kolyos, orkinos, zargana, istavrit, levrek, gümüş, kefal gibi balıkların avında kullanılırlar.

Yakın tarihe kadar Beykoz Dalyanı'n-da her biri 200-300 kilonun üstünde orkinos sürülerinin dalyana girişi ve denizden harbi, tokmak ve kakıçlarla mavnalara alınması oldukça ilginç bir olaydı.

Osmanlı döneminde Boğaz'daki dalyanların kıyıları padişah hizmetinde bulunanlara ödül olarak dağıtılmıştır. Bo-ğaz'ın en eski dalyanlarından biri olan Beykoz Dalyanı sarayın içme sularından

Karaburun Kilyos

Uzuncaburun Marmaracık Öreke Bağlaraltı Garipçe Büyük Liman Karataş Mavramulos Sırataş Otuzbirsu Telli Tabya Pazarbaşı Mesarburnu Bülbül Sokak Barutçubaşı Kirka (Büyükdere) Çayırbaşı Kefeliköy Kireçburnu Kalender Yeniköy îstinye ebek

Küçük Bebek Salıpazarı Ahırkapı Kumkapı Yedikule

Taşlıkiçi ve Katrehane Küçükburun've Yolağzı Kapanık ve Yeni Dalyan

34. Soğanadası

35. Anadolufeneri

36. Fil Burnu

37. Anadolukava

38. Umuryeri

39. Servi Burnu

40. Saray (Beykoz Kasn)

41. Beykoz

42. Karacaburun

43. Toplası

44. Kanlıca

45. Vaniköy

46. Çengelköy

47. Üsküdar

. Salistra ve Şapka . KM (Caddebostan)

50. Soğanlık

51. Aya Nikola

52. Karataş

53. Dil Dalyanı