Auditorlik tekshiruvining yakuniy bosqichi va uni takomillashtirsh

3.Auditning xalqaro stadartlari asosida auditorlik tekshiruvi yakuniy
bosqichi natijalarini umumlashtirishni va takomillashtirish
Buxgalteriya hisobotini tekshirish boshlangan paytda auditor balans va uning
boshqa shakllarining mazmunini ko’rib chiqib, ularning orasidan tekshirilishi
lozim bo’lgan aniq elementlarni ajratib oladi. O’zaro bog’liq bo’lgan alohida
elementlar auditor segmentiga birlashtirilishi mumkin; axborotni baholashga
davriy yondoshuvni ta’minlaydigan auditor bu segmentlarning ba’zilarini qayta-
qayta foydalanishga majbur bo’ladi. Bu elementlar va segmentlar orasidan
quyidagilarni ajratib ko’rsatish mumkin:
a) balans bo’limlari va ularning nisbati (ular yuzasidan tahliliy hisobotlar
odatda iqtisodiy sub’ekt va auditor tomonidan amalga oshiriladi);
b) balansning bo’limlari va ularning bo’limlar ichidagi o’zaro nisbati (auditor
hisobotdagi qoldiq summalarning haqiqiyligini, ularning o’zaro nisbati to’g’riligini
axborotning faqat balans bilan emas, boshqa shakllar, doimiy hisob yozuvlari bilan
o’zaro muvofiqligini tekshiradi);
v) hisob regestrlaridagi yozuvlar, boshlang’ich xujjatlar (faqat buxgalteriyaga
oid emas, shu bilan birga shartnomaga oid xujjatlar va boshqalar hamdir). 
Auditor o’z vazifasini bajarar ekan hisobotdagi axborotning har bir alohida
elementi ishonchliligini tasdiqlovchi alohida dalillarni to’playdi. Dalillarni nazorat
qilishda testlash chog’ida hamda u yoki bu xo’jalik operatsiyalarining mohiyatini
tekshirish chog’ida to’planadi.
Tashqi foydalanuvchilardan ba’zilari Ko’p hollarda buxgalteriya hisobotini
ishonchliligini tasdiqlovchi o’zlari uchun zarur iqtisodiy axborot – qo’shimcha
dalillarni olishni hohlaydilar. Buni ular o’zlari mustaqil qilishlari yoki tegishli
tekshirish o’tkazishni boshqa mustaqil mutaxasislarga topshirishlari mumkin.
Yillik buxgalteriya hisoboti to’g’risida ishonchli axborot olishdan kim
ko’proq manfaatdorligi nuqtai nazaridan bu masalaga yana qaytaylik va ularni
ichki va tashqi manfaatdor tomonlarga ajrataylik (5-chizma).
34

---

Buxgalteriya hisoboti to’g’risida ishonchli axborot 
olishdan manfatdor tomonlar
Ichki
Tashqi
Ma’muriyat
Hamkor tashkilotlar
Kuzatish kengashi
Korxona xodimlari
Investorlar
Mol etkazib beruvchilar 
-xaridorlar
Davlat moliya xizmatlari
Banklar-kreditorlar