1981 The Turkish Journal of Pediatrics

MURAT YURDAKÖK Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

• 1981-

• The Turkish Journal of Pediatrics

• Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi

• Katkı Pediatri Dergisi

BİLİM;

• BİLİM;

• ARAŞTIRMA BULGULARI

• YAYINLANMADIKÇA İLERLEYEMEZ

KLİNİK ARAŞTIRMALARIN YAZILMASI

• Vancouver Grubu 1978’de kuruldu,

• kararları 1979’da yayınlandı

• SORT (Standarts of Reporting Trials) 1993’de ve

• Asilomar (Kalifornia’da bir şehir) 1994’de

• kuruldu; daha sonra birleşerek aldıkları kararları

• CONSORT (Consolidated Standarts of Reporting

• Trials) adı altında yayınladılar

• Saygın tıp dergileri bu kuralları 1997’den beri

• uyguluyor

KLİNİK ARAŞTIRMALARIN YAZILMASI

• İÇERİK

• SUNUM ve YAPI

İÇERİK

• Ne yaptınız?

• Neden yaptınız?

• Nasıl yaptınız?

• Bulgularınız ne?

• Bulgularınızı nasıl değerlendiriyorsunuz?

• Yorumunuz ne?

İÇERİK

• ORİJİNALLİK

• Çalışmanın bilime katkısı nedir?

• Önceki çalışmaların desteklenmesi de

• orijinaldir

• Özellikle farklı laboratuvar yöntemleri ile

İÇERİK

• ÖNEMLİLİK

• Nispi ve kısmen subjektiftir

• Temel dallarda bütün bulgular orijinaldir

• Klinik çalışmalarda “uygulanabilirliği”

• önemlidir:

• Örn.: “Ankara’da Marfan sendromu sıklığı”

MAKALENİN YAPISI - BÖLÜMLERİ

• Başlık sayfası

• Özet ve anahtar kelimeler

• Giriş

• Materyal ve Metot

• Bulgular

• Tartışma

• Kaynaklar

• Tablolar

• Şekil altı yazıları

BAŞLIK “Makalenin Etiketi”

• Çoğu kişi yalnız başlığı, bazıları Özet’i,

• çok az kişi makalenin tümünü okur

• Uzun olmamalı; kısa, özlü, anlaşılır olmalı

• Tanımlayıcı olmalı; açıklayıcı değil

• İlgi çekici olmalı; sansasyonel değil

• Yalnız konuyu içermeli; amacı, içeriği, sonuçları değil

• Yorum yapmak tehlikeli:

• Örn.: “Rotaviruses causes necrotising enterocolitis”

• Kontrollu bir klinik çalışma ise başlıkta belirtilmeli

• Kısaltma kullanılmamalı

YAZARLAR

• Aşağıdakilerden yalnız birinin yapılması

• “yazar olmayı gerektirmez”:

• Fikir vermek veya planlamak

• Hastaları veya gerekli örnekleri göndermek

• Laboratuvarın veya cihazların kullanılmasına izin

• vermek

• Verilerin değerlendirilmesinde yol göstermek

• İstatiksel değerlendirmelerini yapmak

• Makale yazılırken bilimsel katkılardan bulunmak

• Makaleyi yazmak

YAZARLAR

• Yazar sayısı az olmalı (et al. !)

• “İlk Yazar” ve “Önemli Yazar” sorunu

• Yazarların sayısı ve sırası çalışmaya

• başlanmadan belirlenmeli

• Her yazar Onay Formu’nu imzalamalı

• Editör Hakemler’e yazarların adlarını açık

• gönderebilir

• Yazarların şimdiki adresleri verilmeli

Makalenin vitrini: ÖZET “Başlıktan sonra en çok okunan bölümdür”

• “En son yazılmalı”

• Dört bölümü içermeli: “Mini-Makale”

• Niye yapıldı ? Ne yapıldı ? Ne bulundu ? Ne sonuç çıkarıldı ?

• Kısa-Özlü olmalı: yaklaşık 200 kelime (150-300 kelime)

• Giriş veya Tartışma’nın başındaki cümle ile başlamamalı

• Önemli bulgular verilmeli; ayrıntılarla boğulmamalı

• Sonuçlar derli-toplu verilmeli; tartışmaya açmamalı

• Kaynak gösterilmemeli

• Kısaltmalardan kaçınmalı

GİRİŞ “Bir şey nasıl başlarsa, öyle gider”

• Çarpıcı veya ilgi çekici cümle ile başlanmalı

• Klasik bilgilerle başlanmamalı

• (genel ve uzmanlık dergilerinde farklı Giriş gerekir)

• Araştırılan problemin niteliği ve kapsamı belirtilmeli

• Birkaç cümlelik kaynak taraması verilmesi yeterlidir

• Kaynaklardaki bilgilerin ayrıntılı değerlendirilmesi

• Tartışma’ya bırakılmalı

• Ancak yayınların eleştirisi çalışmanın amacını

• destekliyorsa Giriş’te belirtilebilir

GİRİŞ

• Çalışmanın amacı ve önemi belirtilmeli

• Çalışmanın öncekilerden neden daha iyi olduğu

• belirtilmeli

• Kısa olmalı

• Sonunda bir cümle ile çalışma tanımlanmalı

• Çalışmada elde edilen en önemli bulgu(lar)

• Tartışma’nın sonuna saklanmamalı,

• Giriş’in sonunda belirtilmeli

MATERYAL ve METOT

• Protokolun tanıtımı

• Ne zaman ve nerede yapıldı ? Merkezin özellikleri ?

• Vakalar nasıl toplandı ?

• Çalışmaya alınma ve alınmama ölçütleri nelerdi ?

• Deney hayvanları ve bakteri sujları çok iyi

• tanımlanmalı

• Etik sorunlar nasıl çözüldü ?

• İnsan ve hayvan hakları !

• Uygulanan tedavilerin ayrıntıları

• İlaç adları, solüsyonların hazırlanması belirtilmeli

MATERYAL ve METOT

• Protokolun tanıtımı (devam)

• Etkinin nasıl ölçüldüğü belirtilmeli

• Her yeni yöntem ayrıntılı belirtilmeli,

• daha önce yapılmışsa kaynak gösterilmeli

• Az bilinen aygıtlar tanıtılmalı (Firma adı)

• Yapılan ölçümlerin hassasiyetleri belirtilmeli

MATERYAL ve METOT

• Grupların oluşturulması

• Gruplar nasıl oluşturuldu

• Vaka sayıları nasıl belirlendi

• Rasgele örnekleme nasıl yapıldı

• Gruplar arasında hangi farklar arandı

• Hasta ve doktorlardan tedavinin

• “maskelenmesi” (kör-çalışma) nasıl yapıldı

MATERYAL ve METOT

• Verilerin değerlendirilmesi

• Hangi yöntem neden kullanıldığı belirtilmeli

• İstatistiksel yöntemlerden

• yaygın kullanılanlar yorumsuz ve kaynaksız;

• ileri veya az kullanılanlar

• yorumlu ve kaynaklı verilmeli

• Kullanılan program değil, testin adı belirtilmeli

• “We analyzed the results using Easistat” değil;

• “We analyzed the results using Student’s t test”

BULGULAR “Girişteki soruların cevaplandırıldığı bölümdür”

• Önce çalışmayı özetleyen bir şema sunulmalı:

• hastaların çalışmaya alınma şekilleri, çalışmadan

• ayrılanlar ve ayrılma nedenleri belirtilmeli

• Tüm veriler yorumsuz olarak sunulmalı;

• her türlü yorum Tartışma’ya bırakılmalı

• Bulgular basit ve anlaşılabilir bir şekilde verilmeli;

• anlamsız bulgu yığını şeklinde olmamalı.

• “Makale tez değildir”

• M-M kısmında tanımlanmayan ölçümler verilmemeli

BULGULAR

• Fazla sayı içeren bulgular Tablo veya Şekiller halinde

• verilmeli

• Metin, Tablolar ve Şekiller birbirlerini tamamlamalı

• “Bulgular Tablolarda ve Şekilde görülmektedir”

• ifadesini kesinlikle kullanılmamalı

• Tablolardaki veriler gereksiz yere metinde

• tekrarlanmamalı

• Metinde Tablo ve Şekillere uygun şekilde atıf yapılmalı:

• “kullanılan ilacın boy kısalığına yol açtığı Tablo I’de

• görülmektedir” değil,

• “kullanılan ilacın boy kısalığına neden olduğu görüldü

• (Tablo I)”

BULGULAR

• Veriler eksiksiz ve istedikleri takdirde

• okuyucuların farklı istatistiksel yöntem kullanarak

• sonuçları değerlendirebilecekleri şekilde verilmeli

• Sonuçlar mutlak sayı olarak ifade edilmeli

• Örn.: %50 değil, 20’sinden 10’unda

• Çalışmaya alınan tüm hastalar değerlendirmeye

• alınmalı;

• istenmeyen yan etkiler / sonuçlar da verilmeli

• Sonuçlar “güven aralıkları” (confidence interval) ile

• verilmeli

• Sapmalar varsa nedenleri açıklanmalı

BULGULAR

• Grupların karşılaştırılabilir olduğu belirtilmeli

• Ortalama değerler SD veya SEM (dağılım),

• Varyans analizi SD ve F, korelasyon r ve p ile

• verilmeli

• Ölçümlerde aşırıya kaçmamalı. Örn: ağırlığı 3680.7 gr

• “Gruplar arasında fark yoktu” ifadesinden

• sakınılmalı;

• “Gruplar arasında istatistiksel farklılık bulunamadı”

• ifadesi kullanılmalı:

• Hiç fark yok değil, fark küçük,

• bu nedenle istatistiksel farklılık bulunamadı

TABLOLAR

• Her Tablo ayrı bir birimdir; metin okunmadan

• anlaşılabilmeli

• Gereksiz yere ve fazla sayıda Tablo hazırlanmamalı;

• bütün veriler için Tablo hazırlanmamalı,

• “Makale tez değildir”

• Başlık kısa, anlaşılır ve tek cümle olmalı

• İnsanların sağdan-sola okuma alışkanlığı olduğundan

• değişmeyen parametreler “yatay”,

• değişen parametreler “dikey” olmalı

• Kısaltmalar ve semboller Tablo altında verilmeli

• Derginin yazım kurallarına uygun hazırlanmalı

ŞEKİLLER

• İnsanlar Şekilleri kelimelerden daha iyi anlar

• Güzel çizilmiş Şekiller, Tablo ve Metinden iyidir

• “Zamana göre değişim” şekli yararlı; ancak

• “iki ortalama için histogram anlamsız”

• Apsis ve ordinat dışında çizgi, çerçeve koymamalıdır

• Tek bir eğri için Şekil’e gerek olmayabilir

• Eğrilerde Şekil üzerine veya altına regresyon

• eğrisi formülü verilmelidir

• İnsanlar sütun grafiklerini “yükseklik” olarak değil, “hacim” olarak algılarlar

ŞEKİLLER

• Büyütme veya küçültme yapılmadan basılabilmeli

• Şekil üzerindeki yazılar küçültmede okunmayabilir

• Şekiller kaliteli çizilmeli (EKG kağıdı olmaz)

• Fotoğraflar net olmalı (her işlemde %10 netlik kaybı

• olur)

• Şekil altı yazısı ayrı bir sayfada verilmeli

• Şekil altı yazısında Şekilde kullanılan semboller

• açıklanmalı

VAKA TAKDİMİ

• Orijinal olmalı; değişik bulgu veya tedavi

• Seyrek görülmesi, yayınlanması için neden değildir

• Yazar sayısı az olmalı

• Giriş’te hastalığın tanımlanması yapılmalı ve neden

• bu vakanın takdim edildiği belirtilmeli

• Hastanın bulguları ve tedavisi açık yazılmalı

• Önemli bulgulara öncelik verilmeli, ayrıntıya

• girilmemeli

• Hastanın mahremiyetine dikkat edilmeli

• (fotoğraflarda yüz, radyolojik incelemelerde ad)

• Tartışma gereksiz yere uzatılmamalı

TARTIŞMA “Yazılması en zor bölüm”

• Ana metnin (Özet ve Kaynaklar hariç) üçte birini

• geçmemeli

• Önce ana bulgular 2-3 cümlede özetlenmeli

• Ancak veriler Bulgular’ın tekrarı şeklinde olmamalı;

• ana hatlarıyla ve ilişkileriyle belirtilmeli

• Kısa bir literatür özeti verilmeli; literatürdeki

• çalışmalar anlamsız bir şekilde alt alta sıralanmamalı

• Bulgular önceki yayınlarla karşılaştırılmalı;

• “aşırıya kaçılmamalı, her şeyin tartışılmasına gerek

• olmadığı unutulmamalı”

TARTIŞMA

• Bulgularda verilmeyen veriler tartışılmamalı

• Bulguların ne anlama geldiği tartışılmalı

• Yöntemlerden kaynaklanan sorunlar tartışılmalı

• Bulguların bilimsel (teorik) ve klinik (pratik)

• önemliliği ve uygulanabilirliği tartışılmalı

• Bu bulgularla ileride hangi araştırmaların

• yapılmasına gerek duyulduğu belirtilmeli

TARTIŞMA

• Literatüre uyumlu ve uyumsuz yönleri belirtilmeli

• Çalışmanın kuvvetli ve zayıf yönleri belirtilmeli

• Çalışmanın zayıf yönleri belirtilirken “mazeret”

• bildirilmemeli. Örn.:

• “Time constraints did not allow us to study more

• patients”

• Tartışma çalışmanın önemini belirten kısa bir özet

• ve sonuçla bitirilmeli

TARTIŞMA

• Son cümlede “dikkat”:

• “We concluded that further research is needed”

• “We concluded that our findings are the final say in

• this matter. No further research is needded”

• “ Teşekkür” gerekiyorsa ihmal edilmemeli

KAYNAKLAR “Yazılırken en çok hata yapılan bölüm”

• Sayısı değil, niteliği önemli

• Metinde isim ve yıl vermek gerekli mi?

• Metinde ve Kaynaklar’da isimlerin yazılışı aynı olmalı

• İsim veriliyorsa isimden sonra;

• metinde cümle sonuna veya ayrıntı gereken yerlere

• Orijinal makale görülmeden kaynak olarak verilmemeli

• Kaynaklarda “yazar adları” ve “dergi adı”

• “impact factor” hesabında önemlidir

• Yazarlar. Makale adı. Yıl; Cilt: Sayfa başı-Sayfa Sonu

• (Suppl. değilse sayı no. verilmez)

“Vancouver Sistemi”

• “Vancouver Sistemi”

• Kaynaklar metinde geçiş sırasına göre verilir

• Metinde ad olarak verilmişse kaynak 2 veya 3

• yazarlı ise hepsi,

• daha fazla ise “ve arkadaşları” şeklinde verilir

• “collagues” >> “et al.”

• “Harvard Sistemi”

• Kaynaklar alfabetik sırada verilir

• Metinde (Yazar, Yıl) verilir:

• Tarih sırası, Aynı tarihte ise a, b

• Kaynak 2 yazarlı ise, Metinde her yerde 2 isimli;

• daha fazla ise ilk yerde hepsi, sonra et al. şeklinde

• verilir

Kaynakların Doğru Yazılması

• Acta Paediatr, Arch Dis Child, J Pediatr, Pediatrics

• Minör hatalar % 27.7

• Yazar adları % 62.0

• Başlık % 35.6

• Majör hatalar % 2.0

• Cilt no % 37.5

• Yıl % 25.0

• İlk sayfa % 37.5

• Arch Dis Child 85: 497, 2001

KAYNAKLAR

• “Özel görüşme - Personal communication” ile

• “Yayınlanmamış gözlemler - Unpublished observations”

• Kaynaklar kısmında verilmez.

• “Yayınlanmaya gönderildi - Submitted for publication”

• “Yayınlanmamış gözlem” sayılır

• “Baskıda - In press” Kaynaklarda verilebilir (yıl, cilt)

• “Basıma kabul edildi - Accepted for publication”

• “Baskıda” sayılabilir

İFADE

• Okuyucu için bilimsel içerikten önemlidir

EYLEMLERDE ZAMAN

• Sunulan çalışma “geçmiş zaman” da (“-di”),

• Daha önce yapılmış olanlar “geniş zaman” da yazılır

• Buna göre

• Özet - “geçmiş zaman” da

• Giriş - “geniş zaman” da

• MM, Bulgular, Vaka Takdimi - “geçmiş zaman” da

• Tartışma - “geçmiş veya gelecek zaman” da

• Tartışma’da ad veriliyorsa - “geçmiş” veya

• “dolaylı geçmiş zaman” da (“-mişti”) yazılır

CÜMLELER

• Cümleler kısa olmalı

• Makale konuşma şeklinde,

• Vaka Takdimleri epikriz şeklinde yazılmamalı

• Dil Bilgisi ve İmlâ Kuralları‘na uyulmalı

• Kısaltmalardan, deyimlerden, argo ifadelerden

• kaçınmalı

• “Etken cümle” mi, “Edilgen cümle” mi?

• “Buldum / Bulundu” veya “Ben / Biz”

KISALTMALAR

• Metinde çok sayıda ( > 4) kullanılmalı

• Gereksiz kısaltma kullanılmamalı. Örn.: Ün., Fak.

• Kısaltma üretilmemeli

• Kısaltmalarda araya nokta konmamalı. Örn.: RDS

• Başlıkta asla kısaltma kullanılmamalı;

• zamanla değişebilir. Örn.: DPN ve NAD

• Özet’te mümkün olduğu kadar kullanılmamalı

• Metinde ilk geçtiği yerde parantez içinde açıklanmalı

KISALTMALAR

• Herkezin bildiği kısaltmalar açıklama yapılmadan

• kullanılabilir. Örn.: DNA, EKG

• Kısaltmalar sözcüklerin arasına girmemeli.

• Örn.: “respiratuar distres sendromu (RDS) unda”

• değil, “respiratuar distres sendromu’nda (RDS)”

• Kısaltmaların sonuna gelen eklerin yazılışı, kısa

• okunuşlarına göre olur.

• Örn.: “RDS’nun” değil, “RDS’nin”.

• Ancak yerleşik kısaltmalarda farklı. Örn.: “BOS”un

• Tablolarda SD, SE, SEM, approx., vs., wk, yr

• açıklanmadan kullanılabilir

LATİNCE KISALTMALAR

• ad lib ad libitum istediği kadar

• bid bis in due günde 2 kez

• ea each her biri

• e.g. exemplia gratia örneğin

• et al. et alii ve diğerleri

• etc. et cetera ve bunun gibi

• ibid ibidem Aynı kaynak

• i.e. id est Yani

• op. cit. opere citation Kaynak … da

• vs. versus (Buna) karşın

SAYILAR

• Tek basamaklı sayılar “yazı“ ile,

• çok basamaklı sayılar “rakamla” yazılır

• Büyük sayılar hem rakamla hem yazı ile yazılır.

• Ör.: 40 milyon

• Birim taşıyanlar rakamla yazılır. Ör.: 3 ml

• Her sayı ayrı yazılır. Ör.: yüz bin lira

• Rakamların sonuna gelen ekler, kesme imiyle ayrılır. Ör.: 1995’de, 42’si

SAYILAR

• Cümle başında rakamla yazılmaz (yıl hariç)

• Tablolar dışında küçük kesirli sayılar yazı ile

• yazılır.

• Ör.: “vakaların 2/3’ü” veya “2/3 vakada”

• değil

• “vakaların üçte ikisi”

• Cümle başında % sembolle değil, yazı ile yazılır

• “%10 vakada” değil, “vakaların %10’unda”

BİRİMLER

• Metrik sistem kullanılır;

• SI ünitleri (international system of units) yaygın değildir

• “Dakika” ve “saat” Tablo dışında kısaltılmaz

• “Saat”, “gün” ve “hafta” hiçbir yerde kısaltılmaz

• Birimler Türkçeleştirilmemelidir. “mEk/L” değil, “mEq/L”

• Birimler rakamla birlikte ise kısaltılır, değilse kısaltılmaz

ADLARIN YAZIMI

• Kurumlar: Hepsinin ilk harfi büyüktür, arada “,” yoktur

• Hastaların ilk başvurdukları kurumun adı yazılmamalıdır

• Hastaların adları yazılmamalıdır, “no.” yeterlidir

• İlaçların jenerik (özelliği varsa ticari) adları yazılır

• İlaçlardan herkesce bilinenler Türkçe,

• yenileri orijinal şekli ile “….” şeklinde yazılmalıdır

• İlaç dozları reçete gibi yazılmamalıdır:

• “günde 4 X 250 mg” değil, “günde dört kez 250 mg”

• İlaçların veriliş yolları (IV, IM) tablolar dışında

• kısaltılmamalıdır

BAKTERİ ADLARININ YAZIMI

• İlk geçtikleri yerde “cins” (ilk harfi büyük) ve “tür” (ilk

• harfi küçük) adlarıyla yazılmalıdır. Örn.: Escherichia coli

• Sonra “cins” adları kısaltılarak yazılır. Ör.: E. coli

• Böylece karışıklık olmaz. Ör.: S. aureus ve S. typhi

• Metinde kısa adları kullanılabilir. Ör.: pnömokok

• Kısaltılmış adlar “isimse büyük”, “sıfatsa küçük” yazılır.

• Örn.: “gastroenteritin etkeni Salmonella” –

• “salmonella gastroenteriti”

• Çoğul isimler Türkçe yazılır.

• Örn. “streptococci-streptokoklar”

• Virus adları için yaygın kural yok. Sık kullanılanlar

• Türkçe yazılır. Ör.: herpesvirus, sitomegalovirus

YABANCI TERİMLERİN YAZIMI

• Anlamsız Türkçeleştirmelerden sakınmalıdır.

• Örn.: “emme” = “aspirasyon”, “suction”, “absorpsiyon”

• “minican” = “mini” Latince, “can” Farsça

• “doğumsal” = “doğuştan” (konjenital), “doğumla ilgili”

• Terim niteliği kazanmış özel isimler küçük yazılır.

• Örn.: “gram-negatif”, ama “Gram boyası”

• Uluslararası nitelik kazanmış, benimsenmiş, ancak

• henüz Türkçe karşılıkları bulunmamış olanların

• İngilizce şekilleri “ödünç” alınarak tırnak içinde yazılır.

• Örn.: “immunoadherence”, “wheezing”, “voiding”

TÜRKÇELEŞTİRİLEN TERİMLER

• Fransızca’ları Türkçe okunduğu gibi yazılır;

• yarısı İngilizce, yarısı Fransızca olmaz.

• Ör.: “infeksiyon” değil, “enfeksiyon”

• Ortak görüş sağlanamamış çok sayıda terim vardır. Ör.:

• Plasma - Plazma Astma - Astım

• Teniasis - Tenyaz Virüs - Virus

• Toksoplasmosis - Toksoplazmozis

OSMANLICA’DAN TÜRKÇELEŞTİRİLENLER

• Vaka (hasta, case) - Olgu (vakıa, hadise, olay, süreç,

• event). “Vaka takdim edilir (sunulur)”, ama bununla

• ilgili “olgular”dan söz edilebilir.

• Olasılık (olabilirlik, muhtemel, ihtimal; probable) -

• Olanaklı (olabilir, mümkün, imkan; possible)

• “Saptamak” bir “Çanta Sözcük” tür. Beş anlamı

• vardır:

• “Tespit etmek”, “Müşahade etmek”, “Görmek”,

• “Gözlemek”, “Belirlemek”

TÜRKÇELEŞTİRİLEN TERİMLER

• Mide-barsak - Gastrointestinal

• Yoğunluk - Dansite

• Süt çocuğu - İnfant

• Dışkı - Gaita (Osmanlıca)

• İshal - Diare

• Kabızlık - Konstipasyon

ANLAMLARI KARIŞTIRILANLAR

• “Fizik inceleme / bakı” değil,

• “fizik muayene” (examination);

• ama “laboratuvar incelemesi” (investigation)

• “intrauterin gelişme geriliği” değil,

• “intrauterin büyüme geriliği”

• Persentil ve yüzde aynı değildir;

• persentil yazı ile yazılır

• “Vücut ısısı 37.8 C” veya “hasta ateşli idi (37.8 C)

• “Hasta toksik” denmez; “hastada toksik reaksiyon”

• görülür

• Etiyoloji, muhtemel nedenlerin hepsini kapsar

ANLAMLARI KARIŞTIRILANLAR

• Bulgular, EKG normal /anormal,

• Testler pozitif / negatif olur;

• kültürlerde üreme olur / olmaz

• “Tedavi rejimi” denmez, “tedavi protokolu” denir

• “Doz” bir seferde / toplam miktarı gösterir,

• “dozaj” bir zaman biriminde dozların düzenli

• verilmesidir

• Ör.: “50 mg’lık ilk dozdan sonra,

• dozaj günde üç kez 25 mg”

• “Biyopsi” alınır; “biyopsi örneği incelenir”

• “Otopsi” yerine “postmortem inceleme” kullanılır

Argo deyim Kullanılacak deyim

• Argo deyim Kullanılacak deyim

• % mg mg/dl

• 4+ proteinüri proteinüri (4+)

• kan şekeri kan glukoz düzeyi

• klinik materyal çalışmadaki hastalar

• konjenital kalp konjenital kalp hastalığı

• patoloji yok patolojik bulgu saptanmadı

• seroloji negatif serolojik bulgular normal

• ağır semptomatoloji ağır semptomlar

• üriner enfeksiyon üriner sistem enfeksiyonu

• periferik kan incelemesi periferik kan yaymasının

• hemoglobini hemoglobin düzeyi

“Jargon” deyim Kullanılacak deyim

• “Jargon” deyim Kullanılacak deyim

• use utilize

• do perform

• start initiate

• end finalize, terminate

• make fabricate

• first initial

• last ultimate

• before prior

• after subsequent to

• now at this point in time

BAŞVURU MEKTUBU

Reddedilme Oranı

• Reddetme oranları:

• Genel tıp dergilerinde % 85-90

• Uzmanlık dergilerinde % 60-75

• Paralı dergilerde % 5-15

• 2001 yılında işlemleri tamamlanan yazılarda

• Orijinal Vaka

• Turk J Pediatr 58/102 % 57 45/89 % 51

• ÇSHD 25/52 % 48 12/34 % 35

Yayın Sayısı “nicelik olarak”

• Kişinin kredisi: “Yayınla ya da yok ol”

• (publish or perish) sendromu

• Akademik promosyon

• Kurumun kredisi

• Sponsörün dileği

• Sonrası için fon bulma kolaylığı

• Çok fazla yayın merakı

• (redandunt publication)

Bazı İlginç Makale Adları

• Kleist E, Moi H. Transmission of gonorrhoea through an inflatable doll. Geniturin Med 1993; 69: 322

• Baerheim A, Sandvik H. Effect of ale, garlic, and soured cream ingestion on the appetite of leeches. BMJ 1994; 309: 1689.

• Jella SA, Shannahoff-Khasa DS. The effects of unilateral forced nostril breathing on the cognitive performance. Int J Neurosci 1993; 73: 61-68.

• Watanabe S, Sakamoto J, Wakita M. Pigeons’ discrimination of paintings by Monet and Picasso. Journal of Experimental Analysis of Behaviour 1995; 63: 165-174.

• Dart RC, Gustafson RA. Failurte of electric shock treatment for rattlesnake envenomation. Ann Emerg Med 1991; 20: 659-661.

• Schultz WW, van Andel P, Sabelis I, Mooyaart E. Magnbetic resonance imaging of male and female genitals during coitus and female sexual arousal. BMJ 1999; 319: 1596-1600

Yayın Sayısı “nitelik olarak”

• Amaç yayın üretmek değil, bilgi üretmektir

Akademik Promosyon amaçlı yayın sayısını artırma çabaları

• Yayın Sayısı / Araştırma Süresi

• Yayın Hızı > Üretim Hızı

Akademik Promosyon amaçlı yayın sayısını artırma çabaları Kendi çalışmasıyla ilgili - 1

• Dublikasyon (“Yinelenen Yayın”)

• Aynı makaleyi veya çevirisini aynı anda

• farklı dergilere göndermek

• “Tesadüfen aynı danışmana gidebilir”

• Not: Basım öncesi veya sonrası

• kongrelerde sunulması dublikasyon

• değildir

Akademik Promosyon amaçlı yayın sayısını artırma çabaları Kendi çalışmasıyla ilgili - 2

• “Salamlama” – “Salam dilimleme”

• (“Salami science” – “Salami slicing”)

Akademik Promosyon amaçlı yayın sayısını artırma çabaları Yapmadığı çalışmalarla ilgili

• Armağan yazarlık (“gift authorship”)

• Fabrication (“uydurmacılık)

• Falsification (“düzmececilik”)

• Plagiarism (“aşırmacılık”)

Bilimsel Yanıltma ve Saptırma Scientific misconduct Scientific deception

• Araştırmanın amaçlanması, tasarımı, iletilmesi veya bildirilmesinde genel olarak kabul edilen kurallardan sapma

• Bilimsel uygunsuz ya da kusurlu davranışlar

Bilimsel uygunsuz ya da kusurlu davranışlar

• Farkında olmadan yapılan yanlışlıklar

• Disiplinsiz (dikkatsiz, özensiz) çalışma sonucu

• yapılan yanlışlıklar

• “Cryptamnesia” Ben yaptım yanılsaması,

• “Ben bunu bir yerde okumadım, aklımda vardı,

• yaptım”

• Kasıtlı yapılan yalancılık,,

• bilimsel ahlaksızlık (“fraud”)

Disiplinsiz Çalışma “sloppy research”

• Yazar deneyimsizdir:

• Ne yaptığını, nasıl yazacağını bilmiyor

• Amaç, yöntem, istatistik, yorum yanlış veya ,

• yetersiz

• Bilmeden yapılır: “niyet iyi, sonuç kötü”

• Çoğunlukla düzeltilebilir

Kasıtlı Yanıltma Bilimsel Ahlaksızlık

• Fabrication (“uydurmacılık)

• Falsification (“düzmececilik”)

• Plagiarism (“aşırmacılık”)

• Belirlenmesi güç olabilir

Fabrication “uydurmacacılık”

• Kuru laboratuvarcılık

• (“dry labbing”)

• “Deney yok, sonuç bol”

• Masa başı araştırmacılık

• (“desk research”)

Falcification “sahtecilik, düzmece, yalan beyan, tahrif etme, değiştirme”

• Verilerde değişiklik yapma;

• verilerin en uygunlarını alma,

• olmayan verileri, varmış gibi gösterme

• Başkalarının bulgularını bilerek gözardı etme

Saptırma - Yanlılık “bias”

• Önleme yolları

• Seçmede

• Rastgelleme (randomization)

• Değerlendirmede

• Körleme / İkili Körleme

• Yayında

• Pozitif sonuçları bildirme,

• negatif sonuçları bildirmeme eğilimi

Plagiarism “aşırmacılık”, “intihal”

• Başkasına ait bir “orijinal” fikrin, buluşun,

• araştırma sonuçlarının veya araştırma

• ürünlerinin bir bölümünün ya da

• tamamının, kaynak gösterilmeksizin,

• istemli olarak kopya ya da tercüme edilip,

• başka birisi tarafından kendisininmiş gibi

• göstermesidir

Taklit

• Taklit

• Hezel – Tehzîl

• (latife tarzında taklit)

• İktibas (aktarma)

• İntihal

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 21.2.2001 / 4630

• Koruma süresi eser sahibinin yaşadığı müddetçe ve ölümünden itibaren 70 yıl devam eder (Madde 27)

• Yayımlanmış musikî, ilim ve edebiyat eserlerinden ... Maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde iktibaslar yapılmak suretiyle, hâl ve vaziyetinden eğitim ve öğretim gayesine tahsis edildiği anlaşılan seçme ve toplama eserler vücuda getirmek serbesttir ... (Madde 34).

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 21.2.2001 / 4630

• Alenîleşmiş bir eserin bazı cümle ve fıkralarının müstakil bir ilim ... Eserine alınması ... Alenîleşmiş güzel sanat eserlerinin ve yayımlanmış diğer eserlerin, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderecatını aydınlatmak maksadıyla bir ilim eserine konması ... (durumunda iktibas serbesttir) ... İktibasın belli olacak şekilde yapılması lâzımdır. İlim eserlerinde, iktibas hususunda kullnılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yer belirtilir (Madde 35).

• YAZAR

• BİLİMSEL EDİTÖR HAKEMLER (2+1)

• TEKNİK EDİTÖR Dil ve yazım birliği

• Yabancı dil editörü

• Kaynakların kontrolu

• BASIM Provaların okunması

• YAYIN DAĞITIM